M. R. Tursunova xalqaro menejment

Milliy valyuta tizimi
 – valyuta munosabatlarining milliy qonunchilik bilan 
belgilanadigan, mazkur mamlakatda tashkil qilinish shaklini ifodalaydi.
Uning tarkibiga quyidagi unsurlar kiradi: 
-milliy pul birligi; 
-valyuta kursi tartibi; 
-valyutaning muomalada bo‘lish shart-sharoitlari; 
-valyuta bozori va oltin bozori tizimi; 
-mamlakatning xalqaro hisoblashuv tartibi; 
-mamlakat oltin-valyuta zahirasining tarkibi va uni boshqaruv tizimi; 
-mamlakat valyuta munosabatlarini tartibga soluvchi milliy muassasalar mavqei. 
Xalqaro valyuta tizimi-
xalqaro valyuta munosabatlarining davlatlararobitimlarda 
huquqiy jihatdan mustahkamlangan shakli. 
Xalqaro valyuta tizimining tarkibiy unsurlari qo‘yidagilar hisoblanadi: 
-asosiy xalqaro to‘lov vositalari (milliy valyutalar, oltin, xalqaro valyuta birliklari --SDR, 
Yevro); 
-valyuta kurslarini belgilash va ushlab turish mexanizmi; 
-xalqaro to‘lovlarini balanslashtirish tartibi; 
-valyutaning muomala qilish shart-sharoiti; 
-xalqaro valyuta bozori va oltin bozori tartibi; 
-valyuta munosabatlarini tartibga soluvchi davlatlararo muassasalar tizimi.
192 

---

Bundan ko‘rinadiki, milliy va xalqaro valyuta tizimi unsurlari deyarli bir xil bo‘lib, 
ular faqat tashkil etilishi, amal qilishi va tartibga solinishi miqyoslari jihatidan 
farqlanadi. 
Xalqaro 
iqtisodiyotning 
harakati 
asosida 
valyuta-moliya 
tizimi 
turadi. 
U 
o‘zini 
valyuta-moliya 
munosabatlari 
shaklida 
nomoyon 
qiladi. 
Hamda iqtisodiy sub’ektlarni jahon iqtisodiyotida xalqaro kelishuvlar 
shaklida mustahkamlaydi. Bu munosabatlar nafaqat xalqaro tovar va 
xizmatlar ko‘rinishida nomoyon bo‘ladi, shuningdek, nisbatan mustaqil harakat sohasi 
hamdir. 
Xalqaro valyuta-moliya tizimida quyidagi o‘zaro bog‘liq bo‘lgan 
elementlar turadi (ularga nisbatan alohida tizimlar sifatida qarash ham mumkin: 
•
valyuta munosabatlari, milliy valyutani o‘zaro konvertatsiyasi, 
valyuta kurslarini boshqarish mexanizmi va muomala sharoitlari; 
•
moliyaviy munosabatlar, xalqaro moliya bozori va savdo mexanizmi 
shaklidagi moliyaviy instrumentlar (valyuta, qimmatli qog‘ozlar, kreditlar); 
•
iqtisodiy munosabatlar, xalqaro hisob-kitoblar jarayoni 
yig‘indisi, mamlakatni to‘lov balansini ifodasi.
Xalqaro hisobkitoblar tovar va xizmatlar harakatiga xizmat qiladi, shuningdek, ishlab 
chiqarish, valyuta, qimmatli qog‘ozlar va kreditlar olish bo‘lib xizmat qiladi.