М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

§ 3. Б о ш к е л и ш и к д а г и кишилик олмошлари эга ва қўшма кесимнинг от қисми вазифасини бажаради:
I saw that picture (эга). Мен бу расмни кўрдим.
It is I (he, we ва хоказо) (кесимнинг от қисми). Бу мен (у, биз ва хоказо).
Изох: Сўзлашувда қўшма кесимнинг от қисми вазифасида объект келишигидаги кишилик олмошлари хам учрайди: It’s me (him, us). Асосан It’s me ишлатилади.
I олмоши хар доим бош харф билан ёзилади. I олмоши гапда бошқа кишилик олмошлари (ёки отлар) билан ёнма-ён келганида, I улардан кейин қўйилади:
You and I (ёки: he and I) must be there at seven o’clock. Сиз билан мен (ёки: у билан мен) соат еттида у ерда бўлишимиз керак.
My brother and I will help you. Акам билан мен сизга ёрдам берамиз.
He у олмоши эркак жинсидаги жонли нарсаларни англатувчи отларнинг ўрнига ишлатилади:
Peter is an engineer. He works at a factory. Петр – инженер. У фабрикада ишлайди.
She у олмоши аёл жинсидаги жонли нарсаларни англатувчи отларнинг ўрнига ишлатилади:
Where is Helen? – She is in the garden. Елена қаерда? – У боғда.
It олмоши ж о н с и з п р е д м е т л а р н и англатувчи отларнинг ўрнига ишлатилади:
The chair is broken. Стул синиқ.
It is broken. У синиқ.
The book is on the shelf. Китоб токчада.
It is on the shelf. У токчада.
It олмоши, шунингдек, сўзловчига жинси номаълум бўлганида ёки жинсининг ахамияти бўлмаганида, хайвонларга нисбатан хам қўлланилади:
The cat is under the table. Мушук столнинг тагида.
It is under the table. У столнинг тагида.
They улар олмоши ж о н л и отларнинг хам, ж о н с и з отларнинг хам ўрнига ишлатилади:
The students are in the corridor. Талабалар коридорда.
They are in the corridor. Улар коридорда.
The documents are on the table. Хужжатлар столда.
They are on the table. Улар столда.
You сизлар олмоши кўплик шаклини ифодалайди, лекин у кўп шахсларга нисбатан хам, 2-шахс бирликдаги олмош (сиз) маъносида бир шахсга нисбатан хам ишлатилиши мумкин:
Children, where are you? Болалар, (сизлар) қаердасизлар?
Mary, where are you? Мария, (сиз) қаердасиз?
2-шахс бирлик олмоши thou (thee) ўзбек тилидаги сиз (сизни, сизга), сен (сени, сенга) олмошларига мос келади, лекин инглиз тилидаги ушбу олмош бугунги кунда замонавий адабий асарларда хам, кундалик сўзлашувда хам ишлатилмайди.