М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

§ 85. Must, should ва ought феъллари бош гапдаги феълнинг қайси замонда турганлигига боғлиқ бўлмасдан, эргаш гапда мустақил холда ишлатилади:
He tells (told) that we mustn’t cross the road against the red light. У бизга светофорнинг қизил чироғида кўчани кесиб ўтишимиз керак эмаслигини айтади (айтди).
He says (said) that I ought to send Ann a telegram at once. У Аняга зудлик билан телеграмма жўнатишим кераклигини айтади (айтди).
I tell (told) him that he should consult a doctor. Мен унга шифокор билан маслахатлашиш кераклигини айтаман (айтдим).
Лекин, must феъли айрим холларда had to билан алмашинади (қаранг: Кўчирма гапни ўзлаштирма гапга айлантириш мавзуси):
She said that she had to answer the letter at once. У хатга зудлик билан жавоб бериши керак бўлганлигини айди.
§ 86. Шарт майлининг Present шакли бош гапдаги феълнинг қайси замонда турганлигига боғлиқ бўлмасдан, мустақил холда ишлатилади:
It is (was) necessary that he send us the documents. Унинг бизга хужжатларни юбориши мухим (эди).


БУЙРУҚ-ИСТАК МАЙЛИ


(THE IMPERATIVE MOOD)

§ 87. Буйруқ-истак майлидаги феъл иш-харакатга нисбатан х о х и ш, и с т а к н и, яъни буйруқ, илтимос, маслахат ва шу кабиларни ифодалайди.

1. 
   Буйруқ-истак майлининг б ў л и ш л и шакли инфинитивнинг (to юкламасисиз) шакли билан мос тушади:
   

to read ўқимоқ Read! Ўқинг!
to go бормоқ Go! Боринг!
Буйруқ-истак майлидаги феъл фақат иккинчи шахс шаклида ишлатилади.

2. 
   Б ў л и ш с и з шакли to do ёрдамчи феъли ва not инкор юкламаси ёрдамида ясалади. Одатда do not нинг ўрнига don’t қисқартмаси ишлатилади:
   

Don’t (do not) wait. Кутманг.
Don’t (do not) open the window. Дерезани очманг.