M. N. Musayev

rasm. Davriy ishlovchi ionalmashish qurflmasining sxemasi:

1-kolonna; 2-reshotka; 3-ionit qatlami; 4-6-taqsimlovchi moslamalar; 7- regeneratsion eritma baki; 8-nasos.


Oqova suv

Regcncrasiya eritmasi
Davriy ishlovchi ionalmashish qurilmalarining kamchiligi: apparatlaming hajmi katta, reagentlaming sarfi yuqori, jarayonni avtomatlashtirishning murakkabligi.

193

lonalmashish tozalash jarayonini uzluksiz rejimga o'tkazish uchun bir nechta parallel ishlovchi ionalmashish apparatlarini o‘matish lozim. Bunda bitta liniyadagi apparatlar ishlab turgan paytda, qolgan apparatlarda regeneratsiya jarayoni amalga oshiriladi.

Suvdagi metall ionlarini ajratib olish ularning suvdagi kon- sentratsiyasi, pHi, suv minerahzatsiyasi, hamda kalsiy va temir ion- larining mavjudligiga va ulaming konsentratsiyasiga bog‘liq bo‘ladi. Metallami rekuperatsiya qilish uchun kuchli kislotah. H—formadagi va kuchsiz kislotali Na — formadagi kationitlar qo'llaniladi. Rux (sink) ionlari H — formadagi KU-2X8 kuchli kislotali sulfokaiionit yordamida yoki Na — formadagi KB-4 karboksilli kationitlari yordamida ajratib olinadi. Zn⁺2 ioni bo‘yicha KU-2 ning yutish hajmi 2—3, KB-4 ning esa 5 mg-ekv/g ni tashkil etadi. Sulfokationitlar 10% li sulfat kislota yordamida, karboksilli kationitlar 5%li Na₂S0₄ eritmasi yordamida regeneratsiya qilinadi.

Mis ionlari oqova suv tarkibidan pN = 12—12,4 bo‘lganda KU— 1 kationiti yordamida ajratib olinadi. Bunda sorbsiya hajmi 1 llir shishgan smolaga nisbatan 37—50 g ni tashkil etadi. Uning regeneratsiyasi 5% li NS1 yordamida amalga oshiriladi.

Oddiy va kompleks sianidlar anionitlar yordamida ajratib olinadi. Sianidlar — HCN kislotasining tuzlari bo‘lib toksik xususiyati yuqori. Ular oqova suvda oddiy (CN ) va kompleks Me(CN)_n\^m- ko'rimshda uchraydi. Bunda Me — Cu, Zn, Cd, Au, Ag va shu kabi kationlar, m-anionni valcntligi^l, -2, -3) n — siamd-ionni soni (2, 3, 4, 6)

Oqova suv ishqoriy muhitda bo‘lsa, undagi sianidlar tuz formasidagi anionitlar bilan, neytral va kislotali muhitdagi oqova suvlardan esa gidrooksid va tuz formasidagi ionitlar bilan ushlab qolinadi.