M. N. Musayev

bunda: A — ob-havoga, hamda zararli moddalami havoda vertikal va gorizontal yo'nalishda qanday taiqalishiga bog‘liq bo‘lgan koeffitsient. 0‘ita Osiyo va Qozog‘iston uchun 120-240;

364

F — zararli moddalarning pastga o'tinb qolish tezligini e'tiborga oluvchi o‘lchovsiz koeffitsient, F„=l, ^=3

m, n — tashlanmalar manbadan qanday sharoitda chiqarib tashlanayotgamni e'tiborga oladigan koeflltsientlar.

1. 
   Bitta trubadan chiqayotgan gazlaming hajmi.
   

V=-—-W-N (m³/sek)

4

2. 
   m ni aniqlash uchun f ni topamiz:
   

/-tf H^

Н--ЛТ

3. 
   m ni topamiz:
   

i

^m"0,67 + 0,1_л/7 + 0^-^

4. 
   Koeffitsient n ni V dan foydalanib topamiz:
   

A.

"N н

agarV_m< 0,3 n=3

agar 0,3_m<£ 2 n = 3-^(F''w-0,3)(4,36 — Vm)

agar V_m> 2 n=l

1 -masala variantlari

№	ChiqiwtiLir Drfqdori. M,, gf				N	H, M	D, Ш	w. m&	T* °c	Tv °c	A
	Mco	Чю	Mo	M ^dumfl
1	130	0,85	6,0	13,3	1	30	1,1	13,0	195	23,4	200
2	170,0	3,7	32,6	20,8	1	33	1,3	1Z6	182	20,4	200
3	217,0	6,3	57,4	28,2	1	40	1,4	13,2	173	15,4	240
4	325,0	8,2	67,6	38,2	1	45	1,5	122	167	24,6	240
5	189,3	8,8	62,4	20,6	2	50	1,6	13,5	154	18,6	200
6	206,5	9,8	68,2	27,8	2	55	1,6	14,2	146	24.5	200
7	220,0	10,6	79,4	35,3	2	60	1,6	14,4	142	26,4	240
8	848,6	56	368	168	2	100	Z5	18,8	135	30,0	200
9	1200	84	478	206	2	110	2,8	20,6	130	28,5	240
10	1296	92	502	220	3	120	Z8	22,0	120	20,0	240
11	2380	106	684	265	3	125	3,0	20,8	118	22,5	200
12	3050	127	805	297	3	130	3,0	21,4	115	24,8	200
13	4150	157	950	325	3	145	3,0	220	114	25,6	200

M* - bitta manbadan chiqayotgan chiqindi miqdori. 365

5. 
   (1) formula yordamida har bir chiqindi gaz uchun C_m^co, C_m^N°², C_m^s02, Sm^Chai’⁶miqdori hisoblab topiladi.
   
6. 
   Sm=Sf yig‘ indisi REK bilan solishtiriladi.
   
7. 
   Havoga tashianadigan har bir modda uchun (2) formula yordamida RET hisoblanadi.
   
8. 
   Agar havoga tashianadigan zararli moddaning M miqdori hisoblab chiqarilgan RET dan ko'proq bo'lsa, ushbu moddani zararsizlantirish uchun qanday tozalash uskunasini o'rnatish lozimligi ko'rsatiladi.
   

2. 
   MASALA
   

Korxonada xomashyoni tayyorlashda ishlab turgan uskunalardan chang chiqadi, bu chang ventilator yordamida so‘rilib atmosferaga chiqarib tashlanadi. Tashlanma W,, m/sek tezlikda balandligi H m, diametri D bo'lgan mo'ridan havoga tashlanadi.

1. 
   Changning kutilgan eng katta konsentratsiyasi Cm ni hisoblab toping va uni REK-0,5 mg/m³ qiymati bilan solishtirib к o'ring.
   
2. 
   Chang uchun RET g/sek ning qiymatini toping va uni haqiqiy tashlanayotgan M-miqdori bilan solishtirib ko‘ring.
   
3. 
   Ventilator yordamida chiqarib tashlanayotgan chiqindi havo yo‘liga chang tutib qoluvchi uskuna qurish zarurhgini asoslab ko‘rsating.
   

Yechish:

Sovuq tashlanmalar uchun Cmi RET quyidagi formulalar yordamida hisoblab chiqariladi:

_c _ A M-F-n-Д ( j)

(2)

A-F-n-Д

bunda: A — ob-havo, iqlim hamda zararli moddalarni havoda vertikal, gorizontal yo'nalishda tarqalish shart-sharoitiga bog‘liq bo‘lgan koeffitsient;

F — moddalarning o'tirib qolish tezligini e’tiborga oluvchi koeffitsient, F=3 n — moddalarni ma’lum manbadan qanday shart-sharoitlarda chiqarib 'chlanayotganini e’tiborga oluvchi koeffitsient.

366

www.ziyouz.com kutubxonasi

1. 
   Changli havoning hajmi V, = ^{n D} ■ w
   

SANOAT CHIQINDILARINI TOZALASH TEXNOLOGIYASI ASOSLARI 1

7 31

(1) 40

(2) 40

N = f ^dY- _ 70

n =^Xf-dX- 70

^Kr^F 70

T • 70

b) 153

(H 183

♦ ♦Il 183

♦ 247

йач • : 281

hs-o- 321

v_t-Z£-w (13) 368

4-^*. _m>/s 374

4 374

Sanoat chiqindilarini tozalash texnologiyasi asoslari 503

agar Vm > 2 n=l

2. 
   Aniqlangan kattaliklar (1) formulaga qo'ydib changni Cm_chang konsentratsiyasi hisoblab topiladi.
   
3. 
   Changni S_ra konsentratsiyasi REK bilan taqqoslanadi.
   
4. 
   Changli chiqindi gaz uchun (2) formula yordamida RET hisoblanadi.
   
5. 
   RET natijasi changli chiqindi gaznmg haqiqiy M miqdori bilan solishtiriladi.
   
6. 
   Adabiyotlardan foydanallb changli gaz chiqish yo'liga qanday chang tutuvchi uskuna qurish zarurligi asoslab beriladi.
   

2-masala variantlari

№	Mchang g/s	S, mg/m^3	H m	D m	W m/s	A
1	4	0	18	1,0	8,2	200
2	6	0,1	25	2,0	10,0	200
3	5	0,2	20	1,2	8,6	210
4	3	0,15	20	1,1	7,8	210
5	7	0,3	19	1.3	8,1	220
6	3	0,3	20	1,5	8,2	200
7	4	0,2	23	2,0	8,0	230
8	5	0,15	25	1,2	7,8	240
9	6	0,25	18	1,5	10	220
10	7	0,4	24	2,1	8,4	200
11	2	0,3	20	1,2	7,6	210
12	9	0,35	17	1,0	9,1	230

2. 
   MASALA
   

Korxonaning T °C haroratli chiqindi gazlari atmosferaga balandligi — H m keladigan tutun chiquvchi mo‘ri orqali havoga tashlanadi, bunda mo‘nnuig ustki qirrasi bo‘yi — L m va kengligi — V m keladigan to‘rtburchak shaklida. Chiqarib tashlanayotgan gazning harorati — T°C, tashlanmaning o'rtacha tezligi W m/sek.

REK™ = 5 Mg/ M REK'^^<’- = 0,085.Mg / m *

REK³⁰'- = 0,5Mg / m³ REK^m< = 0,2Mg / m³

1. 
   Zararli moddalar ko‘plab tashlanish M-miqdorini (g/sek) ularning C_m— konsentratsiyasiga qarab toping.
   
2. 
   Zararli moddalaming hamma komponentlarining RET ini hisoblab chiqaring va ularni haqiqatdan tashlanayotgan M miqdori bilan solishtirib ko‘ring.
   
3. 
   Mo‘ri orqali tashlanayotgan gazni tozalash uchun qanday qurilmani o‘rnatish zarurligini asoslab ko'rsating.
   

Yechish:

Havoga tashlanayotgan issiq gazlar uchun RET va M ni quyidagi formulalar yordamida hisoblab topiladi:

(rek-c.) h'ЬТ

ret = - —

A-F -m-n

M = C-V, (2)

Bunda: A — ob-havo, iqlim hamda zararli moddalami havoda veitikal va gonzontal yo‘nalishda tarqalish shait-sharoitiga bog'liq bo‘lgan koeffitsient; 0‘rta Osiyo va Qozog‘iston uchun — 340, Volga bo‘yi Osiyo, Ural, Ukraina uchun — 160, Markaziy Yevropa uchun — 120 va hokazo.

F — zararli moddalaming pastga o'tirib qolish tezligini e’tiboiga oluvchi o‘lchovsiz koeflitsient.

m, n — chiqindilar qanday shart-sharoitda tashlanayotganini e'tiborga oluvchi koeffitsient.

1. 
   Mo‘rining samarali diametri: