M. N. Musayev

rasm. Gorizontal qumushlagichning prinsipial sxemasi:

1. 
   kurakchali mexanizm uzatmasi;
   
2. 
   kurak mexanizmi; 3-oqova suv; 4-cho‘kkan qum; 5-qumni qabul bunkeri; 6-aralashmalami tortish moslamasi.
   

Tozalanadigan oqova suv chapdan o‘ngga qarab harakatlanadi, cho‘kadigan qum esa kerakli mexanizm yordamida qabul bunkeri tomon yo‘naltiriladi. U yerdan esa tortish moslamasi yordamida so‘rib olinadi.

162

Gorizontal cho'ktirgichlar. Ushbu cho‘ktirgichlar to‘g‘riburchakli rezervuariar bo‘lib, ikki yoki undan ortiq bo‘limdan iborat bo'ladi. Suv bir tarafdan ikkinchi tarafga qarab harakatlanadi. Chuqurligi H=l,5—4 m, uzunligi 8—12H (ya’ni 8.1,5—4 — 12—32m), eni 3—6 m. Sutkasiga ushbu inshootdan 15000 m³ oqova suv o'tib tozalanadi. Tozalash samarasi 60 %.

Ushbu tindirgichda suv tarkibidagi har bir zarra suv oqimi bilan tezlikda to‘g‘riga va o‘z og'irlik kuchi ta’sirida — pastga qarab yo'naladi. Shunday qilib, har bir zarra ushbu ikkita tezlikka ega bo'ladi. Tindirgichda cho'kishga zarraning harakat trayektoriyasi tindirgich uzunligi bo'yicha kesishgan zarragina ulgiradi. Suvning tindiigichdagi gorizontal harakat tezligi 0,01 m/sek deb qabul qilinadi. Tindirgichda tinish vaqti 1—3 soatni tashkil etadi.