M. M. Niyazaliyeva

I. 
Tikuvchilik sanoatida ishlab chiqarish 
an’analari va innovatsiyalar 
 
 
Yengil  sanoat  buyumlari  ishlab  chiqarish  xom  ashyolari  va  ularni  qayta 
ishlash,  aholi  ehtiyojidagi  tayyor  mahsulotlar,  tikuvchilik  buyumlari  ishlab 
chiqarish  texnologiyalari  o`z  an’analariga  ega.  Hozirgi  kun  talabi  esa  barcha 
texnologiyalarni  unumdorligini  oshirish,  kam  vaqt  va  mablag`  sarflagan  holda 
mahsulot  ishlab  chiqarishga  erishish  uchun  texnologiyalar  va  jihozlar  tanlashda 
innovatsion yondoshuvni talab qiladi.  
 
Jahonda ishlab chiqaruvchilarga texnologik vositalar, xom ashyolarni taqdim 
etish  va  tanishish  uchun  ko`plab  yarmarkalar,  ko`rgazmalar  tashkil  qilanadi. 
Bunday tadbirlarda talab va taklif etuvchi sub’yektlar o`z sohalariga oid yangiliklar 
bilan  tanishib,  kerakli  hollarda  shartnomalar  tuzishlari  imkoniyatini  ham  beradi. 
Shunday  yarmarkalardan  biri  Germaniyaning  Kyol`n  shahrida  har  uch  yilda  bir 
o`tkazib  kelinadi.  Yarmarka  tikuvchilik  sanoati  va  u  bilan  bog`liq  soha  vakillari, 
mutaxassislar uchrashadigan asosiy uchrashuv joyi bo`lib qoldi.  
 
2019  yil  noyabr  oyida  Kyol`n  shahrida  bo`lib  o`tgan  yarmarkada 
to`qimachilik materiallarini qayta ishlashga oid barcha buyurtmalar uchun takliflar 
40  mamlakatdan  600  dan  ortiq  firma  va  kompaniyalar  tomonidan  400  dan  ortiq 
chet ellik ishtirokchilarga taqdim etildi.  
 
Albatta, texnik yangiliklar va takomillashtirilgan jihozlarni izlash ko`pchilik 
tashrif  buyuruvchilar  uchun  muhimdir.  Yarmarka  tikuvchilik  ishlab  chiqarishning 
barcha  sohalari  mutaxassislari  uchun  ma’qul  bo`lgan  echimlarni  taklif  etdi, 
ularning  asosiy  mezonlari  iqtisodiy  samaradorlik  va  yuqori  sifatni  ta’minlashga 
erishishdir.  Ko`rgazmada  “inqilobiy”  texnologiyalar  taqdim  etilmasada,  ammo 
ko`pgina  texnik  jihatdan  rivojlangan  mashinalar  va  muammolarni  hal  qilish 
usullari,  innovatsion  yondashuvlarga  ega  bo`lgan  jihatlarga  katta  e’tibor 
berilganligini  ko`rish  mumkin.  Mijozlarga  yo`naltirilgan  ushbu  innovatsiyalar, 
rivojlangan  xizmat  ko`rsatish  bilan  birgalikda,  katta  manzarani  aks  ettiradi  va 

---

12 
 
tashrif  buyuruvchilar  90  foizining  tassurotlari  shuni  ko`rsatadiki,  ular,  deyarli 
so`nggi tadqiqot-yangiliklardan mamnun ekanliklarini bildirishdi. 
 
Mahsulotlar, mashinalar va jihozlarga taaluqli ixtirolarning qo`llash jabhalari 
mumtoz  tikuvchilik  sanoati,  texnik  to`qimachilik  materiallarini  qayta  ishlash 
borasidagi  takliflarning  ko`pligi  tufayli  yaqqol  ko`rinadi.  Barcha  turdagi 
texnologik  jarayonlar  zanjirlari  uchun  texnologiyalar  va  xizmatlar  faoliyati, 
mahsulotni  ishlab  chiqarishdan  boshlab,  uning  moddiy-texnik  ta’minoti  va 
qo`shimcha  tannarx  hosil  qiluvchi,  ishlab  chiqarishdan  va  savdoga  qo`yilguncha 
bo`lgan  faoliyatning  barcha  jarayonlari  ko`rsatildi.  Bunda  asosiy  e’tibor  ikki 
o`lchovli to`qimachilik materiallarini uch o`lchamli mahsulotlarga qayta ishlashga 
qaratildi.  Har  qanday  moslashuvchan  materiallar  bichish  uchun  to`shaladi  va 
mahsulot  turidan  qat’iy  nazar  hoh  kurtka  bo`lsin,  hoh  avtomobil  g`ilofi  yoki 
stadion  tomining  yopig`i,  u  qirqib  bichiladi.  Shu  sababli,  ushbu  ma’lumotning 
asosiy  yo`nalishi  texnologiyalarni  birlashtirishga  qaratilgan  -  tikish,  payvandlash 
yoki  yelimli  yopishtirish,  chunki  oxir-oqibat  tegishli  turdagi  chok  shakllanishi  va 
uning sifat mezonlari mahsulot ishlab chiqarish va kafolatli xizmatlarni ko`rsatish 
uchun javobgardir.