М. М. Мусаев компьютер тизимлари ва тармоқлари

Дастурий таъминотнинг мослиги ва мобиллиги.
Дастурий мослик қоидаси биринчи марта IBM/360 тизимини ишлаб чиқарувчилар томонидан кенг миқёсда қўлланилган. Ушбу тизимнинг бир қанча моделларида лойиҳалашнинг асосий вазифаси - нархи ва унумдорлигидан қатъий назар тизимнинг барча модели учун фойдаланувчилар нуқтаи назарида бир хил бўлган архитектурани яратишдан иборат бўлган. Бундай ёндашувнинг катта афзаллиги шундаки, мавжуд дастурий таъминотда бажарилаётган ишлар янги (қоида бўйича бир мунча юқори унумдорли) моделга ўтганда мавжуд иш ҳолатини сақлаш имконини беради. Шу вақтдан бошлаб амалда барча компьютер қурилмаларини ишлаб чиқарувчи фирмалар ушбу қоида билан қуролланиб олишди. Бу орқали компьютер серияларининг мослигини таъминлай бошлашди. Шундан билинадики, вақт ўтиши билан энг илғор архитектура ҳам эскиради ва у архитектурага ва ҳисоблаш тизимларни ташкил этиш усулларига ўзгартириш киритиш зарур бўлиб қолади.
1.3. Компьютер тизимларида параллел ишлов бериш технологияси

Компьютер техникасининг ривожланиши ва такомиллашиши кўпинча унумдорлик билан боғлиқ бўлади. Бу ўз ўрнида алоҳида компьютерларга тегишли бўлса, шу ўринда бир неча параллел равишда ишловчи процессор ёки компьютерларни бирлаштирувчи компьютер тизимларига ҳам тегишлидир. Шу билан бирга параллел ишлов бериш тамойили алоҳида машиналар учун ҳам, биргаликда ишлайдиган компьютерлар учун ҳам унумдорликни оширишнинг асосий тамойили бўлиб ҳисобланади. Ҳисоблаш тизимларининг фарқли хусусиятларидан бири, унинг таркибида ҳисоблашда қўлланиладиган параллел шохларни яратиш ҳисобига параллел ишлов берувчи воситаларнинг борлигидир. Маълумотларга параллел ишлов берувчи технологиялар ҳам дастурий, ҳам аппарат воситаларини қўллайди.

Бу бобда бир неча процессор ёки компьютерлардан ташкил топган ҳисоблаш тизимларида қўлланиладиган параллел ишлов берувчи технологияларнинг назарий масалаларини кўриб чиқамиз.
Параллел ишлов беришнинг усуллари ва амалга ошириш воситалари уларни қандай поғонада амалга ошириш билан боғлиқдир. Параллелизмнинг бир неча поғонаси мавжуддир.
Масалалар поғонаси – бир неча мустақил масалаларни бир вақтнинг ўзида бир бирига боғлиқ бўлмаган турли процессорларда бажарилишидир.