M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

80 Лебедева М.М. Мировая политика: проблемы и тенденции развития.
Мировая политика и международные отношения на пороге третьего
тысячелетия. - М.: МОНФ, 2000, 44 с.
81 Отамуратов С. Глобаллашув: миллий-маънавий хавфсизлик. (сиёсий-
фалсафий тахлил) -Т.: «Узбекистан”, иккинчи нашр, 2015, 81 -8 2 -6 .
82 
Тухлиев Н. Осиё тараккиёт модели. - Т.:Узбекистон, 2015, 144-6.
106

---

Yuqoridagi jarayonlaming rivojlanish tendensiyalarini kuzata- 
digan bo‘lsak, mintaqaviy hamkorlik jarayonida rang-baranglik, 
xilma-xillik namoyon bo‘ladi. Aynan shuning uchun ham yuqorida 
ta’kidlab o‘tilganidek, bir xil modeldagi mintaqaviy hamkorlik mav- 
jud boMmaydi. Bo‘lishi ham mumkin emas. Buni quyidagilar bilan 
izohlash mumkin:
a) mintaqalaming taraqqiyot darajalari;
b) milliy mentalitetdagi turli-tumanlik;
d) hozirgi paytda jahon miqyosida turli ziddiyatlaming kuchayishi;
e) mintaqaviy manfaatlaming turli-tumanligi.
Globallashuvda esa umumiylik namoyon bo‘ladi.
Bundan tashqari, globallashuv haqida o ‘rtaga tashlangan ilmiy 
bashoratlar kishini o ‘ylantirib, mintaqaviy hamkorlikni obyektiv 
zaruriyat sifatida anglab yetishga turtki beradi. Masalan, dunyoning 
shakllanish jarayoni ikki yo‘ldan borishi mumkinligi haqida tad- 
qiqotchilar quyidagicha bashorat qiladi:
Birinchisi, yaxshi boshqarilmaydigan, turli kuchlar o‘rtasidagi 
kelishmovchilik yo‘li. Bu y o ‘ldan borish oqibatida insoniyatni 
dunyoviy halokat kutadi (bugun uning u yoki bu ko‘rinishiga guvoh 
bo‘lmoqdamiz);
Ikkinchisi, yangicha dunyoviy tuzilmalami shakllantira borish 
orqali inqirozlami boshqarish taraqqiyot davomiyligini ta’minlash 
imkonini berishini e ’tirof etishadi83. Nazarimizda, mintaqaviy ham­
korlik jarayon sifatida yangi tuzilmalami shakllantirishga keng im­
koniyat beradi.
Globallashuv davrida insoniyatning bugungi kungacha erishgan 
m a’naviy boyligi xavf ostida qolmoqda. Eng xatarlisi, globallashuv- 
o‘ta murakkab hamda notekis jarayon sifatida o ‘ng‘aysizlikni keltirib 
chiqarib, boshqarib bo‘lmaydigan darajaga yetdi.
Globallashuv davlatlararo chegaralaming “yuvilib” ketishiga, 
transmilliy korporatsiyalar (TMK), turli xil nohukumat tashkilotlar- 
ning xalqaro maydonga chiqishiga yo‘l ochib bermoqda. Bugungi kun-