M. M. Mirsaidov, P. J. Matkarimov, A. M. Godovannikov materiallar

4- §. Bo‘ylama ko‘ndalang egilish 

 

Odatda bo‘ylama egilish amalda doimo u yoki bu qo‘shimcha 

omillar orqali murakkablashadi. Bularga ustunning boshlang‘ich egriligi, 

siquvchi kuchning ozgina markazdan qochishi va nihoyat intensivligi 

q 

ga teng bo‘lgan qo‘shimcha yuk, masalan shamol kuchi. 

Bu omillarni kichik qiymatlarida asosiy hisoblash natijalariga 

ta’siri sezilarli bo‘lsa, hisobga olish zarur. Bunday hollarda ustunni 

bo‘ylama siquvchi kuch ta’sirida, ustuvorlikka tekshirish kerak, ya’ni 

bo‘ylama egilishdan qo‘shimcha omillarni hisobga olinmaydi, va keyin 

ustun xavfli kesimidagi kuchlanishni ular ta’sirini hisobga olib 

tekshiriladi. 

Taqribiy hisoblashlarda sanab o‘tilgan murakkablashtiruvchi 

qo‘shimcha omillar siquvchi kuch uchun yelka hosil qiladi va natijada 

biror boshlang‘ich moment yuzaga keladi deb olinadi. 

Masalan, agar ustunda boshlang‘ich egrilik mavjud bo‘lsa (12.8-

rasm), u holda 

P

 

siquvchi kuch yelkasi boshlang‘ich solqilikka teng 

bo‘ladi, agar yuk markazdan biror masofaga qochgan bo‘lsa, 

P

 

kuch 

yelkasi  uchun shu masofa olinadi. Intensivligi 

q 

bo‘lgan ko‘ndalang 

yukda yelka  

f

o

  ustun solqiligiga teng. 

AB 

ustunga bo‘ylama siquvchi