M. M. Mamadazimov A. M. Tillaboyev Sh. E. Nurmamatov



Download 3,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet101/121
Sana01.01.2022
Hajmi3,36 Mb.
#289107
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   121
Bog'liq
astronomiya kursidan masalalar to'plami(1)

4-§.  Quyosh
 
Quyosh  –  plazmaviy  sharga  o‘xshashdir,  u  qattiq  jism  kabi  aylanmaydi. 
Aylanishining  eng  katta  burchak  tezligi  uning  ekvatoriga  to‘g‘ri  keladi.  Siderik 
aylanish  davri  ekvatorda  25  sutka  atrofida,  sinodik  aylanish  davri  (Yerga 
nisbatan) ekvatorda 27 sutkani tashkil etadi. 
Quyosh  ekvatorining  ekliptikaga  og‘maligi  7
0
10
/
,5;  chiqish  tugunining 
uzunlamasi esa 73
0
47
/

Quyosh  radiusi  Yerning  ekvatorial  radiusidan  109  marta,  massasi  esa  Yer 
massasidan 333000 marta kattadir. Quyoshning o‘rtacha zichligi 1,41 gr/sm
3

Quyoshning  nurlanish  quvvati  3,86
.
10
26
  Vt.  Quyosh  sirtida  effektiv  harorat 
5780
0
 K. Quyosh energiyasining asosiy manbai uning markaziy qismi – yadrosida 
sodir  bo‘layotgan  yadroviy  reaksiyalar  (vodoroddan  geliyning  hosil  bo‘lish 
reaksiyasi)  hisoblanadi.  Yadroga  nur  o‘tkazish  sohasi  tutashadi,  undan  keyingi 
qism  konvektiv  soha  hisoblanadi, u  Quyosh atmosferasi bilan tutashadi, Quyosh 
atmosferasi (fotosfera va xromosferadan iborat)dan keyin toj qismi hisoblanadi. 
Quyosh spektrida 70 ta kimyoviy elementlarning 30000 dan ortiq chiziqlari 
aniqlangan.  Eng  ko‘p  element  vodorod  hisoblanadi,  geliy  atomlari  undan 
taxminan  10  marta  kam,  boshqa  hamma  elementlarning  atomlari  vodorod 
atomlarining bir necha ming marta kam ulushini tashkil etadi. 
Quyosh  Yerdan  qaraganda  o‘rtacha  burchak  diametri  1920  sekundga  teng 
bo‘lgan  aylanadir.  Teleskop  orqali  ko‘rinma  diapazonda  kuzatuvlar  olib 
borilganda  Quyosh  sirti  yorqin  maydonchalar,  ya’ni,  nisbatan  qoraroq  oraliqlar 
bilan o‘rab ajratilgan quyosh granulalari majmuasidan iborat bo‘lib tuyuladi. 
Ko‘pincha  Quyosh  ekvatoridan 

30
0
  bo‘lgan  sohalarda  quyosh  dog‘lari  va 
mash’allar  kuzatiladi.  Dog‘lar  soni  (Volf  soni  bilan  xarakterlanadi)  o‘rtacha  11 
yillik davr bilan o‘zgaradi: 
W=k(f+10g), 
bu yerda, W – Volf soni, f – dog‘lar soni, g – dog‘ guruhlari soni. Quyosh 
aktivligining sikli davomiyligi 7 - 17 yil. 


117 
 
  Quyosh  faolligini  namoyon  etuvchi  boshqa  turdagi  ko‘rinishlar  –  bu 
flokkulalar, 
tojdagi 
kondensatlar, 
protuberaneslar, 
xromosferadagi 
chaqnashlardir. 

Download 3,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   121




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish