M. M. Axmetjanov, sh sh. Olimov, S. S. Avezov. P e d a g o g I k mahorat

ma`lumoti, malakasini oshirish 
kabi paysalga solib bo`lmaydigan 
dolzarb masalaga duch kelmoqdamiz. Bizning fikrimizcha, ta`lim - tarbiya tizimini 
o`zgartirishdagi asosiy muammo shu yerda. O`qituvchi o`quvchilarimizga zamonaviy 
bilim bersin, deb talab qilamiz. Ammo, zamonaviy bilim berish uchun, avvalo, 
murabbiyning o`zi ana shunday bilimga ega bo`lishi kerak" - deb ta`kidlagani bejiz 
emas. Shuning uchun ham bugungi kunda "... domlalarning saviyasi va bilimini 
oshirishga shart - sharoit tug’dirishimiz kerak. Domlalar, professorlar, kafedra 
mudirlari o`z ustida ishlamasalar, o`z sohasi bo`yicha chet mamlakatlarga ilmiy 
safarga borib kelmasa, tajriba almashmasa, albatta, bunday ahvol o`quv jarayoniga va 
uning samarasiga salbiy ta`sir qiladi... . Ular, chet ellarda malakasini oshirsin, dong’i 
chiqqan universitetlarda o`zlari lektsiya o`qisin, tajriba orttirsin, mana shundan keyin 
O`zbekistonning obro`yi - nomi olamga ovoza bo`ladi, inshoolloh".
Bu haqiqat. Pedagoglarning kasbiy mahoratini shakllantirishning ilmiy - 
nazariy va amaliy asoslarini ishlab chiqish, kasbiy pedagogik ta`lim yo`nalishida 
"Pedagogik mahorat" fanini o`qitishni yanada yuksaltirish, uning samaradorligini 
oshirishga e`tiborni yana bir marta qaratichga da`vat etadi.
Darhaqiqat, har bir yosh mutaxassisni puxta ilmiy - nazariy bilimlar bilan 
qurollantirish, egallagan ilmiy bilimlarni amaliy faoliyatda qo`llash, ko`nikma va 
malakalarga ega qilish, tarbiyalash, albatta, oson ish emas. O`qishga ilmiy, ongli 
munosabat bilan qaraydigan, mustaqil fikrlaydigan, mukammal ma`lumotlarni 
egallashga ehtiyojli, bilish faolligi va aqliy mehnat madaniyatini o`zida 
mujassamlashtirgan yoshlarni voyaga yetkazish – muxim va davlat ahamiyatidagi 
vazifadir.
Buning uchun: 
1. Pedagogik ishning mohiri bo`lishga intiluvchan, ya`ni kasbiy faoliyatning 
pedagogik yo`nalishlarini aniq belgilay oladigan shaxs bo`lish lozim. Shunga asosan, 
darslikning birinchi bobida pedagogik mahoratning nazariy - metodologik asoslari, 
mohiyati, mazmuni, funktsiyasi, tarkibiy qismlari, ularning vazifalarini ochib 
berishga harakat qilindi. Bu esa, o`z navbatida jamiyatning talab va ehtiyojlaridan 
kelib chiqib, pedagogik mahorat asoslarining va zamonaviy pedagogikaning ilg’or 

---

11 
ideallari zaminida shaxsga insonparvarlik nuqtai - nazaridan yondoshish imkonini 
beradi.
2. Pedagogik mahorat - bu pedagogik jarayonni aniq tashkil qilish, boshqarish, 
kutilayotgan natijalarni oldindan loyihalash va uni ro`yobga chiqarish texnologiyasi, 
shuningdek, pedagogik jarayonda vujudga kelishi mumkin bo`lgan nizoli vaziyatlarni 
oldindan ko`ra bilish va ularni bartaraf etish uchun tayyor bo`lish metodikasidir.
O`quv qo`llanmaning ikkinchi bobida mana shu masalalar to`g’risida so`z yuritilib, 
pedagogning o`quv - tarbiya jarayonidagi mahorati, ijodkorligi, tamoyilliligi, o`z 
hissiyotlarini tartibga solish yo`llari haqida so`z yuritiladi.
3. Pedagogik faoliyatning mohir ustasi bo`lish - bu, ilg’or tajribalarning hayotiyligi, 
davr bilan hamnafasligi, aniq tavsiyalarni belgilash va ularni takomillashtirish, yoki
rad etish demakdir. Shunga ko`ra, o`quv qo`llanmaning uchinchi bobida o`quv - 
tarbiya jarayonini boshqarish va buning uchun pedagogik mehnatni ilmiy asosda 
tashkil qilish, o`z - o`zini tarbiyalash, shaxsiy pedagogik tajriba to`plash, 
umumlashtirish, pedagogning faoliyatini shakllantirish xususida fikr yuritiladi.