M. M. Abralov payvandlash materiallari

7.21-jadval Qora va rangli metallarni past haroratda payvandlashga mo‘ljallangan galogenid flyuslarning tarkibi hamda tavsifi

Tashkil etuvchilari

Miqdori (massa

Aktivligining

Vazifasi va tavsifi

	bo‗yicha ulushi), %	harorat oralig‗i, °С
Rux xlorid Suv	40 60	290 - 350	Uglerodli va kam legirlangan po‗latlar, mis, nikelni va ularning qotishmalarini kavshar- lash
Rux xlorid Ammoniy xlorid Suv	48 12 40	150 - 320
Rux xloridning 30-40% li suvdagi eritmasi Xlorid kislota	2 1	180 - 330	12X18Н9T turidagi kor- roziyabardosh po‗latlarni kavsharlash
ФK30 Kadmiy xlorid Natriy xlorid Rux xlorid Ammoniy xlorid	30 50 15 5	400	Misni va uning qotishma- larini kavsharlash (erish harorati yuqori bo‗lgan flyus)
ЗИЛ1 flyusi Rux xlorid Qalay (II) - xlorid Xlorli mis Sulfat kislota Suv	40 5 0,5 3,5 51	-	Pulat, temir, cho‗yanni kavsharlash (qo‗rg‗oshin miqdori ko‗p bo‗lgan kavshar)
Past haroratda payvandlashga mo‗ljallangan kanifolli, gidrazin, anilin va boshqa flyuslarning tarkibi hamda vazifasi
Kanifol Etil spirti	30 70	150 - 300	Misni tarkibida 30% qalay bo‗lgan kavshar bi- lan kavsharlash; latunlar va bronzalarni kavshar- lash uchun kam samara- lidir
Kanifol Stearin Etil spirti	24 1 75	180 - 300
Ф10 flyusi Suv Glitserin Mis xlorid Qalay xlorid	47,0 47,9 0,1 5,0	200 - 300	Uglerodli po‗latlarni kavsharlash
Ф16 flyusi Suv Kadmiy xlorid Qalay xlorid glitserin	40 10 10 40	200 - 290
54A flyusi Trietanolamin Kadmiy ftorborat Ammoniy ftorborat	82 10 8	150 - 320	Alyuminiy va AMц qotishmasini mis hamda po‗latga qalay-rux va sink-kadmiy asosidagi kavsharlar bilan kavsharlash
Ф134 flyusi Kaliy xlorid Litiy xlorid Rux ftorid Kadmiy xlorid Rux xlorid	35 30 10 15 10	390 - 420	Magniy miqdori ancha bo‗lgan magniy va alyuminiy qotishmalarini (AMг3, AMг5, AMг6) kavsharlar

Niso pastasi Glitserin Vazelin Rux xlorid

5 80 15

200 - 360

Misni payvandlash

9. 
   Payvandlash flyuslarini tayyorlashning texnologik jarayonlari
   

Mexanizatsiyalangan flyus ostidagi yoyli payvandlash usullarida payvandlash vannasini himoyalash va unga metallurgik ishlov berish payvand flyuslari bilan amalga oshiriladi. Flyuslarni erishi natijasida payvand yoyi hududi ustida gaz va shlak gumbazini hosil qiladi, kimyoviy-metallurgik ta‘siridan so‗ng esa yoy fazasida va payvandlash vannasida chok sirtida shlak qatlamini hosil qilib, unga oksidlar, olitngugurut, fosfor va gazlar chiqariladi.

Avtomatik va yarimavtomatik payvandlash uchun eriyotgan elektrodlar flyuslariga bir qator umumiy talablar quyiladi:

• 
  yoyning yonishi va payvandlash jarayoni barqarorligini ta‘minlash;
  
• 
  payvandlan choklari metallning va ular xossalarining berilgan kimyoviy xossalarini olish;
  
• 
  chok metallining yaxshi shakllanishini ta‘minlash;
  
• 
  choklarni nuqsonsiz (shlak qorishmalarisiz, g‗ovaklarsiz va yoriqlarsiz) hosil qilish;
  
• 
  chok sirtidan shlak qatlamining oson ajratilishi;
  
• 
  yoyning yonishi barqarorligi flyus tarkibiga kiritilgan ionlanuvchi komponentlar hisobiga ta‘minlanadi.
  

Chok metallining kimyoviy tarkibi asosiy va elektrod metalli hisobiga ularning flyus bilan o‗zaro ta‘siri oqibatida o‗zgarishini hisobga olib ta‘minlanadi.
Chok metallining yaxshi shakllanishi va shlak qatlamining oson ajralishi flyusning fizik-kimyoviy xossalarining (erish haroratlari, shlakning suyuq holda oquvchanligi va boshqa) tartibga solish yo‗li bilan ta‘minlanadi.
Choklar metallidan yoriqlar, shlak kirishimalari va g‗ovaklik flyus tarkibiga kiritilgan rafinatsiyalovchi, oksidini tozalovchi, legirlov komponentlar hisobiga yo‗qotiladi.

1.