M lafasov, X. S. Jumaniyozov, G. K. Masharipova, E. Xoliqov, E. M. Mallaeva diniy ekstremizm, missionerlik

5-MAVZU:  DINIY EKSTREMIZM VA TERRORIZMGA QARSHI 
KURASHNING XALQARO SIYOSIY-HUQUQIY ASOSLARI 
Dars o ‘tish  texnologiyasi:
Mazkur  mavzuni  o'rganishda  videousuldan  foydalanish  darsning 
ko‘rgazmaliligini  ta’minlaydi.
Videousul 
- 
axborotni 
ko‘proq 
ko‘rgazmali 
o'zlashtirishga 
asoslangan  boMib,  unda  kineskop,  kodoskop,  proektor,  kinoapparat, 
o ‘quv 
televideniyasi, 
videomagnitafon, 
axborotni 
displeyda  aks 
ettiruvchi 
kompyuterlardan 
foydalaniladi. 
0 ‘quv 
jarayonida 
videousuldan 
foydalanish, 
taMim 
tarbiyaviy 
vazifalarni 
unumli 
yechilishini ta’minlaydi:
- yangi 
bilimlami 
bayon 
etish. 
bevosita 
kuzatish  mumkin 
boMmagan, 
shuningdek,,  bevosita  kuzatishlar  mohiyatini  ochib  bera 
olmagan holda qoMlaniladi;
- video hujjatlami taqdim etish;
-  amaliy  mashg‘ulotlami  bajarish,  mustaqil  ishlar  taqdimotlari 
jarayonida amalga oshirish;
-  o ‘quv-mashq  va 
tadqiqot 
ishlarini 
olib 
borish  uchun 
m a’lumotlar bazasini  (bankini) yaratish;
- ta’limni  tashkil  qilishga differensiyalashgan yondashuvni  tashkil 
qilish va b.
Ushbu  usulning samaradorligi  videoqurollaming va qoMlanilayotgan 
texnik  vositalaming  sifatiga  to‘g ‘ridan-to‘g‘ri  bogMiq.  0 ‘qituvchidan, 
o ‘quvchilami  o ‘rganilayotgan  muammolar  doirasiga  kiritish,  ularning 
faoliyatini  yoMga  solish,  umumlashtiruvchi  xulosalar  yasash,  mustaqil 
ish jarayonida ularga alohida yordam berish  talab etiladi.
86

---

Biz  jamiyatni  va  jamiyat  tafakkurini  yangilashning  inqilobiy 
usullariga,  bu jarayonni  sun’iy  ravishda  chetdan  turib,  zo‘rovonlik yo'li 
bilan  tezlashtirishga  qaratilgan  har  qanday  urinishlarga  mutlaqo 
qarshimiz.  Biz  barcha  sohalarda,  jumladan,  m a’naviy  sohada  ham 
tadrijiy-evolyutsion  islohotlar  yo‘li  tarafdorimiz  va  bunga  qat’iy  amal 
qilamiz.
Har qaysi jamiyatning  demokratik  nuqtai  nazardan  yangilanishi  va 
yuksalishi  shu jamiyatning,  shu  davlatning  taraqqiyoti  mahsuli  ekanini 
hammamiz chuqur anglab olishimiz zarur.
Mazkur  mavzu  uchun  qo‘llaniladigan  keyingi  usul  "Yelpig'ich” 
texnologiyasi.  Bu  texnologiya murakkab,  ko‘p  tarmoqli,  mumkin  qadar, 
muammo xarakteridagi mavzularni o‘rganishga qaratilgan.
Texnologiyaning  mohiyati  shundan  iboratki,  bunda  mavzuning  turli 
tarmoqlari  bo'yicha bir yo‘la axborot beriladi. Ayni  paytda, ulaming har biri 
alohida  muhokama  qilinadi.  Masalan,  ijobiy  va  salbiy  tomonlari, 
afzalliklari  va kamchiliklari,  foyda va zararlari belgilanadi.
Bu  interfaol  texnologiya o‘quvchilarda tanqidiy,  tahliliy,  aniq mantiqiy 
fikrlashni  muvaffaqiyatli  rivojlantirishga  hamda  o‘z  g ‘oyalari,  fikrlarini 
yozma va og‘zaki  shaklda ixcham  bayon  etish,  himoya qilishga  imkoniyat 
yaratadi.
"Yelpig'ich”  texnologiyasi  umumiy  mavzuning  ayrim  tarmoqlarini 
muhokama  qiluvchi  kichik  guruhlaming,  har  bir  qatnashuvchining, 
guaihning faol  ishlashiga qaratilgan.
Bu  texnologiya  mavzuni  o‘rganishning  turli  bosqichlarida  qoMlanilishi 
mumkin:
-boshida: o‘z bilimlarini erkin faollashtirish;
-  mavzuni  o‘rganish jarayonida:  uning  asoslarini  chuqur  fahmlash  va 
anglab yetish;
- yakunlash bosqichida: olingan bilimlami tartibga solish.
Asosiy tushunchalar quyidagilar:
Aspekt  (nuqtai  nazar)  -  u  bilan  predmet,  xodisa,  tushuncha 
tekshiriladi.
Afzallik - biror narsa bilan qiyoslangandagi ustunlik, imtiyoz.
Fazilat - ijobiy sifat.
Nuqson - nomukammallik, qoidalarga, mezonlarga nomuvofiqlik.
87

---

Xulosa  -  muayyan  bir  fikrga,  mantiqiy  qoidalar  bo'yicha  daiildan 
natijaga kelish.
Ta’limdan 
tashqari, 
“Yelpig‘ich” 
texnologiyasi 
tarbiyaviy 
harakterligi qator vazifaiami ham amalga oshirish  imkonini beradi:
- jamoa, guruhlarda ishlash mahorati;
-  muammolar,  vaziyatlarni  turli  nuqtai  nazardan  muhokama  qilish 
mahorati;
- murosali  qarorlami topa olish mahorati;
- o‘zgalar fikriga hurmat;
- ishga ijodiy yondashish;
- faollik;
- muammoga diqqatni jamlay  olish  mahorati.
Yuqorida  misol  tariqasida  keltirilgan  ushbu  zamonaviy  metodlar, 
treninglarda  qo‘llanilgan  texnologiyalar  o ‘quvchilarda  mantiqiy,  aqliy, 
ijodiy, tanqidiy, mustaqil  fikrlashni  shakllantirishga yordam beradi.