M. J. Mutalipova, B. X. Xod. Jayev qiyosiy pedagogika

O‘zbekiston va Yaponiya ta’lim tizimining o‘xshash
va farqli jihatlari.
O‘zbekistonning jahon hamjamiyatiga faol qo‘shilib borishi milliy ta’lim tizimini jahon andozalariga muvofiqlashtmshni talab qilmoqda. Hozirgi davrda ta’lim sohasida AQSH, Yaponiya, Germaniya, Fransiya, Janubiy Koreya mamlakatlarida erishilayotgan yutuqlar ibratlidir. Chunonchi, O‘zbekiston Respublikasi va Yaponiya ta’lim tizimining qiyosiy tahlili quyidagicha:
1.O‘zbekiston Respublikasida ta’lim quyidagi ko‘rinishlarda amalga oshiriladi:
-maktabgacha ta’lim;
-umumiy o‘rta ta’lim;
-o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi;
-oliy ta’lim;
-oliy ta’limdan keyingi ta’lim;
-malaka oshirish va kadrlami qayta tayyorlash;
-maktabdan tashqari ta’lim.

2. 
   Yaponiya ta’lim tizimi esa quyidagi bosqichlarda amalga oshiriladi:
   

-maktabgacha ta’lim;
-boshlang‘ich ta’lim;
-kichik o ita maktab;
-katta o‘rta maktab;
-kasb-hunar ta’limi;
-oliy ta’lim;
-magistratura;
-doktorantura.

2. 
   Yaponiyada boshlang‘ich ta’lim 6 yil davom etadi, majburiy, bepul.
   

4.O‘zbekistonda ham boshlang‘ich ta’lim majburiy va bepul, 4 yil davom etadi.

5. 
   Yaponiya ta’lim tizimida majburiy malaka oshirish tizimi majud.
   

- 0‘zbekistonda nam har 3-1 yilda sohalar bo‘yicha пкйака oshiriladi.

6. 
   YbponiyaOb o‘z tashabOusi bilan malaka oshirgan o‘qituvchiga qo^shimcha zaq to‘l
   
7. 
   0‘zbekistonda 12 yillik ta’lim majburiy, bepul. Ybpoшyadb esa 9 yillik ta’lim majburiy, bepul;
   
8. 
   Yapornaadn “Dbyuku”ukUlorаb hosqibbicbi o‘dbvchivataavbalar qo‘shimcha tahsil olaOilbr.
   
9. 
   O‘zbe0istondа aaosan oliy o‘qyv yuutiga kiriai i^cs^hn<^‘unv
   

markazlarid^ tashkil etilgan k^slarga va keаetitoklbkga qbtnbyаilar.

10. 
    2011 yildan boshlab Yaponiyada ingliz tili boshlang‘ich ta’limda majburiy fan bo‘lib kiritildi.
    
11. 
    2013 yildan boshlab 0‘zbekistonda ingliz tili boshlang'ich ta’limda majburiy fan bo‘lib kiritildi.
    
12. 
    Yaponiyada katta o‘rta maktabning kunduzgi, kechki va sirtqi o‘qish turlari bor.
    
13. 
    0‘zbekistonda barcha ta’lim turlarida faqat kunduzgi o‘qish turi bor.
    
14. 
    Har ikkala mamlakatda bakalavr darajasini olish uchun 4 yil oliygohda tahsil olishadi. (tibbiyot sohasi bundan mustasno.)
    
15. 
    0‘zbekistonda oliy o‘quv yurti talabalarining barchasi stipendiya oladi.
    
16. 
    Yaponiya oliy ta’lmVida stipendiya deyarli yo‘q. 2011 yilgi ma’lumotlarga qaraganda 2.880.000 yapon 00‘YU talabalaridan atigi lOOga yaqini yapon hukumati stipendiyasini olishdi. Stipendiyani eng iste’dodli va eng kam ta’minlangan o‘quvchiga qaytarish sharti bilan berishadi, bu stipendiya ta’lim harajatlarini to‘liq qoplamaydi.
    
17. 
    Yaponiyada xususiy ta’lim muassasalari juda ko‘p, 0‘zbekistonda esa deyarli juda kam.
    
18. 
    0‘zbekistonda o‘qish 2 sentabrdan boshlanadi, Yaponiyada esa 1 apreldan boshlanadi.
    
19. 
    0‘zbekiston umumiy o‘rta ta’limida o ' qish 4 chorak davom etadi, Yaponiyada esa 3 trimestrdan iborat.
    
20. 
    Yaponiyada boshlang'ich ta’lim (syogakko) 6 yoshdan 12 yoshgacha davom etadi, 0‘zbekistonda 7 yoshdan 11 yoshgacha.
    
21. 
    Yaponiyada kichik o‘rta ta’lim (tyugakko) da o‘qish 12yoshdan 15 yoshgacha davom etadi, 0‘zbekistonda kichik o‘rta ta’lim bo‘linishi yo‘q.
    
22. 
    Yaponiyada katta o‘rta ta’lim (kotogakko) da o‘qish 15 yoshdan 18 yoshgacha davom etadi, O‘zbekistonda bu ta’lim turi AL va KHKga to‘g‘ri keladi.
    
23. 
    Yaponiya oliy o‘quv yurtlarida erkin tinglovchilar va qo‘chma talabalar bor. O‘zbekistonda esa yo‘q.
    
24. 
    Yaponiya oliy ta’limi 4 ta ta’lim turini o‘z ichiga oladi:
    

-to‘liq sikldagi universitetlar:(4 yil);
-tezlashtirilgan universitetlar: (3 yil);
-kasbiy kollejlar;
-texnik institutlar.
25.O‘zbekistonda 4 yillik universitet va institutlar bor. Kasbiy kollejlar OO‘Yulari sirasiga kirmaydi.
26. Yaponiyada talabalarga stipendiya berilmaydi. Faqat eng iqtidorli va eng kam ta’minlangan talabalarga ozjgna miqdorda beriladi. O‘zbekistonda talabalaming barchasiga o'zlashtinshiga qarab beriladi.