M. J. Mut alipova

«Xo‘ja(lar)» 
-   forscha  «xo‘jayin»,  «sohib»  m a’nosini  anglatuvchi 
so‘z.  Bu so ‘z haqida ikki xil fikr mavjud:
1.  X o‘jalar dastlabki to‘rt xalifa Abu Bakr, Umar, Usmon va Alidan 
(Alining Fotimadan boshqa xotinlaridan) tarqalgan avlodlar;
2.  Payg'ambarim iz davridagi sarkardalaming avlodlari.
X oja  -   forscha  «xo‘ja»,  «ega,  egam»  m a’nolarini  anglatadi. 
T asaw u fd a  M ovarounnahr  tariqat  mashoyixlariga  berilgan  unvon.  Bu 
unvon  Y usuf Xamadoniy  (1048-1140)  dan  boshlab  ishlatiladi.  Masalan,
40 Тохир Малик.  «Иймонлашиш умиди.» -  Т.: Янги аср авлоди, 2004.
94

---

Xoja  Abdulxoliq  G ’ijduvoniy,  Xoja  Axmad  Yassaviy,  Xoja Bahouddin 
Naqshband va h.
«Shayx» 
-   arabcha  «keksa,  oqsoqol»  ma’nolarini  anglatadi. 
Tasavvufda  piru  murshidlarga  nisbatan  qo‘llaniladigan unvon.  K o‘pligi 
«mashoyix».  Yusuf Xamadoniydan  oldin  o ‘tgan  pirlar  «Shayx»  unvoni 
bilan atalganlar.