M. J. Mut alipova


II  BOB.  XALQ PEDAGOGIKASI YOSH AVLOD



Download 3,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet45/77
Sana22.01.2022
Hajmi3,84 Mb.
#400163
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   77
Bog'liq
fayl 569 20210428

II 
BOB.  XALQ PEDAGOGIKASI YOSH AVLOD
 
TARBIYASI HAQIDAGI BILIM, KO‘NIKMA VA MALAKALAR
IN’IKOSI
II. 1.  Xalq pedagogikasida oila tarbiyasining aks etishi
Xalqimiz  oila  m a’naviyatiga  yuksak  qadriyat  sifatida  alohida 
e ’tibor  bilan  qaraydi.  Oila  doimiy  mehru  muhabbat,  izzatu  hurmat 
mujassam  boMgan,  oila  a ’zoiari  bir-birlarini  sevadigan,  suyanadigan  bir 
maskan  sifatida  e ’zozlangan.  Chunki  aynan  oilada  mehr-shafqat, 
muhabbat, 
muruvvat 
va 
oqibat 
tushunchalari 
farzand 
ongiga 
murg‘akligidanoq singdiriladi,  shu bois  ham har bir inson uyiga,  oilasiga 
talpinadi.  M a’naviy  komillik,  milliy  tarbiyaning  bosh  va  betakror 
o‘chog‘i  ham  bolani  doimiy  o ‘rab  turgan  ijtimoiy  muhitning bir boMagi 
boMgan  oiladir.  Bu  haqda  Abdurauf  Fitrat  «Rahbari  najot»  asarida 
shunday  yozgan  edi:  «Suv  qaysi  rangdagi  idishda  boMsa,  o ‘sha  rangda 
tovlangani  kabi  bolalar ham  qanday  muhitda  boMsalar,  o ‘sha  muhitning 
har  qanday  odat  va  axloqini  qabul  qiladilar.  Axloqiy  tarbiyaning  eng 
buyuk sharti  shundan  iboratki,  bolalar ko'proq yaxshi  va yomon ahvolni 
o‘z  uylaridan,  ko‘chadagi  o ‘rtoqlaridan,  maktabdagi  o ‘quvchilardan 
qabul qiladilar»30.
M a’rifatchilardan  biri  Rizouddin  ibn  Faxriddinning  «Insonlaming 
dinu-dunyolarini  tuzatmoq  matlub  boMsa,  eng  avval  go‘zal  xulqqa  ega 
boMmoq  ila  oilalami  tuzatingiz.  Oilalar  tuzalganidan  so‘ng  din  ham, 
dunyo ham tuzaladi»31- degan gaplarida katta bir haqiqat ifodalangan.
Davlatimiz  rahbari  oilaning  muqaddasligi  haqida  quyidagi  fikmi 
bildirganlar:  «Har  qaysi  millatning  o ‘ziga  xos  m a’naviyatini  shakl- 
lantirish  va  yuksaltirishda,  hech  shubhasiz,  oilaning  o ‘m i  va  ta’siri 
beqiyosdir.  Chunki  insonning  eng  sof va  pokiza  tuyg'ulari,  ilk  hayotiy 
tushuncha  va  tasavvurlari  birinchi  galda  oila  bag‘rida  shakllanadi. 
Bolaning  xarakteri,  tabiati  va  dunyoqarashini  belgilaydigan  m a’naviy 
mezon va qarashlar -  yaxshilik va ezgulik,  oliyjanoblik va  mehr-oqibat, 
or-nomus  va  andisha  kabi  muqaddas  tushunchalaming  poydevori  oila 
sharoitida  qaror  topishi  tabiiydir.  Shuning  uchun  ham  aynan  oila
30 Ибн Фахруддин, Рюоуддин. Оила. -  Т.: Мечнат,  1991.
31
68


muhitida  paydo  boMadigan  ota-onaga  hurmat,  ularning  oldidagi  umrbod 
qarzdorlik  burchini  chuqur  anglash  har  qaysi  insonga  xos  bo‘lgan 
odamiylik  fazilatlari  va  oilaviy  munosabatlaming  negizini,  oilaning 
m a’naviy olamini tashkil etadi.»32
Dono  xalqimiz  uzoq  asrlar  davomida  yaratgan  oila  m a’naviyati 
bilan  bog‘liq  farzandlarni  axloqiy  tarbiyalash  usul  va  vositalari,  insoniy 
fazilatlar qoidalari xalq pedagogikasi manbalarida o ‘z aksini topgan.
0 ‘zbek 
xalq 
pedagogikasida 
bolalarda 
ijobiy 
fazilatlami 
shakllantirish  uchun  birinchi  navbatda  oila  a’zolari  -   ota-ona,  aka-uka, 
opa-singil  va  oiladagi  kattalarga  bo‘lgan  mehr-muhabbat  hissini 
tarbiyalash  zarurligiga  amal  qilingani  ko‘rinadi.  Oilada  bolalarning 
kattalarga  bo‘lgan  mehribonligi  tarbiya  natijasidagina  tarkib  topadigan 
m a’naviy fazilat ekanligi ta ’kidlanadi.
Oilada  bolalami  axloqiy  tarbiyalashdf.  xalq  donishmandlarining 
odob  va  axloq  haqidagi  hikmatli  so‘zlari  hamda  xalq  og‘zaki  ijodining 
turli  janrlaridan  o ‘rinli  foydalana  bilish  katta  ahamiyatga  egadir. 
Xalqimiz  yaratgan  maqol,  matal,  ertak,  afsona,  qo‘shiq,  rivoyatlarda 
farzand tarbiyasiga oid qator maslahat, pand-nasihatlar mavjud.
Jumladan, 

Download 3,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   77




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish