M. I. Abduraxmonova avtomatika

 

 

 

ISBN 978–9943–4345‒5‒4 

 

© «Fan va texnologiya» nashriyoti, 2014. 

---

 

3

 

KIRISH 

 

Ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish mamlakatimizdagi 

sanoat korxonalarida mehnat unumdorligini oshirish, ishlab 

chiqarishni jadallashtirish, moddiy texnika bazasini yaratish hamda 

texnikani taraqqiy ettirishda asosiy yo‘nalish hisoblanadi. 

Avtomatlashtirish vositalarini ishlab chiqarishda qo‘llash mehnat 

unumdorligini oshirib, ishlab chiqariladigan mahsulot sifatini, mehnat 

sharoitini yaxshilaydi. Shu bilan bir qatorda ishlab chiqarishning 

yuqori samaradorligini ta’minlaydi. Zamonaviy texnika hamda 

o‘lchash, rostlash va boshqarish elementlari bilan jihozlangan 

texnologik tizimlarni ishlatish yuqori saviyali muhandislar zimmasiga 

yuklanadi. Ta'lim sistemasini tubdan o‘zgartirishni ko‘zda tutgan 

«Milliy dastur»ga ko‘ra mualliflar oldiga o‘quvchi-talabalar uchun 

fanlarning turli sohalari bo‘yicha zamon talabiga javob beradigan 

darslik va o‘quv qo‘llanmalari yaratish vazifalari qo‘yilgan. Mazkur 

«Avtomatika asoslari» fanidan tayyorlangan oquv qollanma oliy 

o‘quv yurtlari talabalari uchun mo‘l-jallangan bo‘lib, undan ishlab 

chiqarishda faoliyat ko‘rsatayotgan muhandislar, nazorat o‘lchov 

asboblari hamda avtomatlashtirish vosita-lariga xizmat ko‘rsatadigan 

kichik mutaxassislar ham foydalanishlari mumkin. Har qanday 

texnologik jarayonda ma’lum bir yoki bir necha texnologik parametr 

ishtirok etib, ular jarayonning borishida hamda mahsulot sifatini 

o‘zgarishida asosiy o‘rin egallaydi. Bu parametrlarni esa nazorat 

o‘lchov asboblari yordamida nazorat qilinadi, rostlagichlar yordamida 

rostlanadi va ijrochi mexanizmlar yordamida boshqariladi. «Avto-

matika asoslari» fani bu asboblarning ishlashi, tuzilishi hamda 

turlarini o‘rganib, ularni ishlab chiqarishda qo‘llanish yo‘llarini 

o‘rgatadi.