M hamdamova

4.2. M illiy  g ‘oya va mafkurani yoshlar qalbi va ongiga
 
singdirishning pedagogik muammolari
Mustaqillikka erishilgandan keyin, mamlakatning ijtimoiy- 
iqtisodiy ravnaqiga erishish, uning kelajagini ta’minlash uchun, 
avvalo  yosh  avlodning  ongini,  tafakkurini,  dunyoqarashini 
davlat  manfaatlariga  yo‘naltirish  kerak.  Bu  esa  Vatanimiz 
mustaqilligini 
mustahkamlash 
hamda 
0 ‘zbekistonni 
rivojlantirishning  asosiy  shartlaridan  biridir.  Hozirgi  paytda 
mamlakatimizning 
ishlab 
chiqarish 
sohalariga 
muttasil 
ravishda  yuqori  samaradorlikka  asoslangan,  turli  murakkab 
texnologiyalar  olib  kirilmoqda.  Bularning  barchasi  iqtisodiy 
mustaqilligimizni ta’minlashga qaratilgandir.

---

Dunyo,  insoniyat  sivilizatsiyasiga  betakror  hissalarini 
qo‘shgan  Beruniy,  Xorazmiy,  Ibn  Sino,  Forobiy,  Termiziylar 
kabi  ko‘plab  betakror  allomalami  tarbiyalab,  yetkazib  bergan 
xalqimiz  o ‘zining  betakror  milliy  ma’naviy-axloqiga  egadir. 
Ammo  hammaga  ma’lumki,  qariyb  bir  yarim  asr  mobaynida 
mustamlakachilik  davrida, 
o‘zbek 
xalqining 
unutilmas, 
betakror  m a’naviy-ma’rifly  qadriyatlari  oyoqosti  qilingan, 
milliy g‘urur va iftixor butunlay toptaldi.
Ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlangan  davlatlar  safidan  o‘rin 
olishga  harakat  qilayotgan  0 ‘zbekiston  uchun  bugungi  kunda 
ta’lim-tarbiya  jarayonlarida  asosiy  diqqat-e’tibor  yoshlaming 
ijtimoiy-siyosiy  dunyo  qarashlarini,  fikrlashlarini  Vatan 
manfaatlariga  yo‘naltirish  dolzarb  vazifalardan  biridir.  Chunki 
aynan  yoshlar  ertangi  kunda  ishlab  chiqarishga,  davlat 
boshqaruviga kelishadi.
Ulaming  kelajakda  olib  boradigan  barcha  harakatlari 
Vatanimiz  taraqqiyoti  bilan  chambarchas  bog‘liqdir.  Shuning 
uchun  ham  yoshlarimizni  turli  yovuz  va  buzg‘unchi  g‘oyaviy 
tahdidlardan  asrab,  ularda  mafkuraviy  immunitetni  hosil  qilish 
maqsadida  ulami  sog‘lom  va  insonparvar  mafkura  bilan 
qurollantirish bugungi kun talabidir.
Bu  haqda  Prezidentimiz  I.A.Karimov  ikkinchi  chaqiriq 
0 ‘zbekiston 
Respublikasi 
Oliy 
Majlisining 
birinchi 
sessiyasida: 
«..Eng asosiy  vazifamiz -   milliy  qadriyatlarimizni
 
tiklash,  о ‘zligimizni  anglash,  milliy  g'oya  va  majkurani
 
shakllantirish,  muqaddas  dinimizning  та ’naviy  hayotimizdagi
 
о ‘m ini  va  hurmatini  tiklash  kabi  mustaqillik  yillarida
 
boshlagan  ezgu  ishlarimizni  izchillik  bilan  davom  ettirish,
 
ulam i 
yangi 
bosqichga 
ко ‘tarish 
va 
ta 'sirchanligini
 
kuchaytirishdir», -  degan edilar19.

---

Darhaqiqat, m a’naviyat insonga doimo havodek zarurdir, u 
ona  suti,  ajdodlar  namunasi,  otalar  o‘giti  bilan  insonning 
qalbiga, ongiga singadi.
Bugungi 
kunda 
o‘zbek  xalqining 
ma’naviy-axloqiy 
negizini,  uning milliy ruhini umumbashariy qadriyatlar asosida 
mustahkamlash  va  rivojlantirish  -   jamiyatning  oldida  turgan 
eng  muhim  vazifalardan  biridir.  Chunki  mamlakatning 
taraqqiyoti  o ‘z  navbatida  xalqning  ma’naviy-axloqiy  negizi 
bilan  doimiy  ravishda o‘zaro  bog‘liq holatda rivojlanib  boradi. 
Aynan  m a’naviy-axloqiy  negiz  mahsuloti  bo‘lgan  milliy  ong, 
milliy  g ‘urur,  milliy  g ‘oya  kabi  mahsulotlar  oldinga, 
rivojlanishga qarab turtki beradi.
Insonning  qalbi  va  ongida  singigan  ma’naviy-axloqiy 
negizlar  uni  butun  umri  davomida  xalq  xizmatida  bo‘lishga, 
Vatan  ravnaqi  hamda  taraqqiyotiga  hissa  qo‘shishga,  o ‘zining 
ongli  va  erkin  mushohada  qiluvehi  shaxs  sifatida  kamol 
topishiga  muttasil  ravishda  undaydi.  Milliy  g‘oya  va  mafkura 
inson  ongiga  o‘z  xalqining  tarixi,  uning  ma’naviy-axloqiy 
qadriyatlari  bilan  singarkan,  shaxsni  Vatan  yo‘lida  xizmat 
qiluvehi  fidoyi  va  qudratli  insonga  aylajitiradi.  Mamlakatimiz 
tarixidan  bunga  ko‘plab  misollar  keltirish  mumkin.  Jumladan, 
Muqanna,  Spitamen,  Shiroq,  Jaloliddin  Manguberdi,  Amir 
Temur va boshqalar.
Shu o ‘rinda ta ’kidlash lozimki, 0 ‘zbekistonda milliy  g‘oya 
va mafkura o ‘z mazmun-mohiyatiga ko‘ra, xalqimizning asosiy 
maqsad-muddaolarini  ifodalaydigan,  uning  o‘tmishi,  tarixi  va 
kelajagini  bir-biri  bilan  chambarchas  bog‘laydigan,  millatning 
asriy  or?u-istaklarini  amalga  oshirishga  xizmat  qiladigan 
g ‘oyalar tizimidir.
Mana  shu  nuqtai  nazardan  mustaqil  fikrga  qodir  shaxs 
m a’naviyatini 
shakllantirish 
hamda 
uni 
xalqimizning 
m a’naviy-axloqiy  qadriyatlari  asosida  -   Vatanga  fidoyi  qilib

---

tarbiyalash bugungi kunda respublikamiz uzluksiz ta’lim tizimi 
oldida turgan ulkan vazifalardan biridir.
Milliy  g‘oya  va  mafkura  0 ‘zbekiston  Respublikasining 
ijtimoiy-iqtisodiy 
taraqqiyotiga, 
millatlararo 
totuvligiga, 
mustaqillikni  mustahkamlashga  xizmat  qiladi.  Chunki  ongli 
ravishda mamlakatimizning  ko‘p  millatli  xalqi ongi va qalbida 
« 0 ‘zbekiston  bugungi  kunda  -  yagona  Vatan»  -   degan  fikrni 
joy  qilib,  umumbashariy  qadriyatlarga  tayangan  holda  jahon 
hamjamiyati  orasida  o‘z  o‘mini  egallashga  harakat  qilmoqda. 
Mamlakatimizning  rivojiga  ijobiy  ta ’sir  qiladigan  ma’naviy- 
axloqiy  negizi  -   xalqimizning  asrlar  davomida  shakllanib, 
rivojlanib,  har tomonlama sayqallanib,  ajdodlarimiz tomonidan 
asrab-avaylanib  bizgacha  yetib  kelgan  ma’naviy-axloqiy 
qadriyatlari, 
boy 
ma’naviy-ma’rifiy 
meroslari 
hamda 
tariximizdir.  Chunki  yuqorida  qayt  etilganlar  insonga  ijobiy 
fikrlar,  ibratli  xulosalar  beribgina  qolmasdan,  tariximizda 
mavjud  achchiq  saboqlardan  ham  kerakli  tushuncha  olishga 
hamda hayot davomida to‘g‘ri yo‘ldan adashmaslikka undaydi. 
Hozirgi  paytda  barchamiz  Vatan  ravnaqi  yo‘lida  tinmay 
faoliyat ko‘rsatishimiz kerak.  Chunki Vatan biznikidir.
Yurtboshimiz  I.A.Karimov  o‘z  chiqishlaridan  birida 
shunday 
degan 
edilar: 
«..