M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

 
Komatoz holatlar
 
 
Hushdan  ketish  va  harakat,  sezish  hamda  somatovegetativ 
funksiyalarning buzilishi bilan xarakterlanadigan holat. Bunday 
holda  bemorni  har  qanday  kuchli  qo‘zg‘atuvchilar  bilan  ham 
uyg‘otib bo‘lmaydi.
 

---

 
271 
Bolalik  davrida  komatoz  holatlar  rivojlanish  sabablari  turli 
xil.  Intensiv  davolash  talab  qiladigan  har  qanday  holat  koma 
asoratini berishi mumkin. Odatda ekzogen va endogen omillar 
farq qilinadi, biror bir kasallikning belgisi hisoblanmaydi, lekin 
bosh  miyaning  og‘ir  zararlanishidan  darak  beradi  va  sababi 
noaniq  bo‘lgan  komatoz  holat  shoshilinch  yordam  va  to‘g‘ri 
keluvchi davo talab qiladi.
 
Bolalarda  komatoz  holat  rivojlanishiga  olib  keluvchi  asosiy 
omillar quyidagilar hisoblanadi:
 
– tug‘ma o‘zgarishlar;
 
– miyada qon aylanishning yetishmasligi (bosh miyaga qon 
quyilishi, gemodinamikaning buzilishi);
 
– bosh miya bosimining oshishi (gidrosefaliya);
 
– yirik o‘choqli shikastlanish (bosh miya shikastlanishi, miya 
o‘smasi va abssessi);
 
– miya to‘qimasining diffuz zararlanishi (meningit, ensefalit, 
infeksion toksikoz);
 
– turli zaharlanishlarda miyaning toksik zararlanishi;
 
– metabolik o‘zgarishlar (gipoksiya, gipo- va giperkapniya, 
kislota-ishqor,  suv-  elektrolit  balansining  buzilishi),  jigar  va 
buyrak yetishmovchiligi;
 
– endokrin buzilishlar (giper va gipotireoz);
 
– 
termopegulatsiya 
buzilishi 
(gipertermik 
sindrom, 
gipotermiya).
 
Komatoz  holatlat  bolalarning  yoshiga  bog‘liq  bo‘ladi. 
Chaqaloqlarda avval perinatal shikastlanishlar (tug‘ruq shikast-
lari, miyaga qon quyilishi), sepsis, respirator distress, metabolik 
o‘zgarishlar.  1  yoshdan  so‘ng  bolalarda  hayot  bilan  bog‘liq 
s
аbаbli omillarga ko‘pincha infeksion kasalliklar va bosh miya 
yallig‘lanish  kasalliklari  (meningit,  ensefalit)  kiradi.  Kattaroq 
yoshdagi bolalarda komatoz holatlar asosan og‘ir infeksiyalar, 
bosh  miya  travmalari,  zaharlanishlar,  jigar  va  biyrak 
zararlanishidan, endokrin kasalliklarda kelib chiqadi.