M. F. Ziya yeva, G. X. Ma VL yano va ginekologiya

Ich k i jin siy a ’z o la r
Ichki jin s iy a ’zo larg a q in , b a c h a d o n , b a c h a d o n n a y c h a la ri 
va t u x u m d o n l a r kiradi.
Q in 
(vagiha, colpos)
y u m s h o q m u s k u l t o ’q i m a l a r i d a n
tu z ilg a n e la s tik n a y c h a boMib, b a l o g ’a tg a y e tg a n q iz la r d a
uzu n lig i 8,9 sm , kcngligi 2 —2 ,5 sm g a c h a boMadi.
Q in o ‘rta q ism i dev o rla ri b ir-b irig a tegib tu r a d i, yu q o ri 
qism i esa k e n g a y a b o rib , 4 ta, y a 'n i o ld , o r q a va ikkita y o n
g u m b a z l a r n i
h o s il 
q i l a d i .
Bu g u m b a z l a r y u q o r i d a n q in
bo'shligMga kirib tu r g a n b a c h a d o n b o ‘y n in i o ‘rab tu rad i. S h u
sababli bu g u m b a z l a r o ld , o r q a va ikki y o n to m o n d a g i qin 
g u m b a z la ri d e b a tala d i. O ld t o m o n d a n q in d e v o r in in g pastki 
q is m i siydik c h i q a r i s h yoMiga, y u q o ri q ism i e sa q o v n i n g
yuzasiga tegib turadi.
Q i n n i n g o r q a d evori t o ‘g ‘ri ic h a k k a y a q in tu ra d i ( q in n in g
o r q a d e v o ri) va u n d a n o ra liq t o ‘q im a la r y o r d a m i d a ajralgan 
boMadi. O r q a d e v o r in i n g y u q o r i q ism i q o r i n p a r d a bilan
186

---

q o p la n g a n . Ikki y o n t o m o n d a n q in n i c h a n o q d a n m u s k u lla r va 
k le tc h a tk a la r ajratib turadi.
Q i n n i n g shilliq p ardasi o c h p ushti ra n g d a b o ‘lib, k o 'p
qavatli yassi epiteliy bilan q o p la n g a n . Bu epiteliy q i n n in g o rq a
va old d e v o r la rid a k o ‘p b u r m a l a r
(C olum nae Rugarum )
hosil 
qiladi. Shilliq p a r d a o stid a shilliqosti qavati boMmay, fa qat ikki 
q av a t m u sk u l jo y la s h g a n
( a y la n m a va u z u n a s ig a ketgan).
B alo g ‘atg a y e tm a g a n qiz b o la la r d a q i n n in g shilliq pardasi 
y u p q a h a m d a n ozik b o i a d i va b u r m a l a r deyarli b o i m a y d i .
S h u n in g u c h u n u o s o n
sh ik astlan ish i m u m k in .
Q i n d a shilliqosti qavati b o i m a g a n l i g i tufayli, b e z la r h a m
b o i m a y d i .
U q o n h a m d a lim fa t o m i r l a r i d a n va q i s m a n
b a c h a d o n b o ‘y n i d a n a jra lg a n s u y u q lik h is o b ig a n a m l a n i b
tu r a d i . Q i n a j r a l m a s id a q i n d a n k o ' c h g a n e p ite liy la r , qiz 
b o la n in g yoshiga q a r a b , g r a m - m u s b a t b asillalar — D o d e rle y n
t a y o q c h a la r i 
(bacillis vaginalis DacJerleini)
b o i a d i .
O d a td a , qiz b o la b a lo g ‘a tg a y e tg a n sari q in suyuqligi 
n o r d o n reaksiyaga a y la n a b o ra d i. Bu reaksiya q a n c h a t u r g ‘u n
b o i s a , q in s h u n c h a to z a b o i a d i ( b a lo g ‘atg a y etg a n qizlard a) 
o d a t d a q in tozaligi 4 ta darajag a b o i i n a d i , y a ’ni:
1. 
Epitelial h u ja y ra la r va q in ta y o q c h a la ri ( D o d e r l e y n
t a y o q c h a la r i) , p H = 4 ,0 — 4 ,5 , n o r d o n reaksiyali.
2. Epitelial hujayralar 
va D o d e rle y n
tay o q ch a lari, p H = 5 , 0
— 5 ,5 , 
n o r d o n r e a k s iy a li, o n d a - s o n d a l e y k o ts itla r ,
k a m
m iq d o r d a k o k k la r b o i a d i .
3. 
D o d e r l e y n t a y o q c h a l a r i
a n c h a k a m ,
l e y k o t s i t l a r ,
epitelial h u jay ra lar, k o k k la r k o ‘p ro q , p H = 6 , 0 — 6 ,6 , neytral 
yoki su t ishqoriy reaksiyali.
4. D o d e rle y n ta y o q c h a la ri b o i m a y d i , leykotsitlar, kokklar, 
g o n o k o k k , tr i x o m o n a d a va b a k te riy a la r k o ‘p, p H = 7 , 0 —8,0, 
ishqoriy reaksiyali. Yangi t u g i l g a n c h a q a l o q l a r d a hali D e d e r -
leyn ta y o q c h a s i b o i m a y d i , a m m o o n a d a n o i g a n g o r m o n
tufayli ch illa d a v r in in g b o s h la rid a qiz b o la q in id a n o r d o n
reaksiya saqlanishi kuzatiladi.