“M f j “tasdiqlayman” Buxoro davlat universiteti rektori O. X. Xamidov w ' avgust 2022 y. Mexanika fan dasturi bilim sohasi: 500 000 Tabiiy fanlar, matematika va statistika Ta’lim sohasi: 530000 Fizikaga oid fanlar Ta’lim yo’nalishi

19-mavzu. Xususiy tebranishlarda energiyaning o’zgarishi va uning grafigi.
Sunuvchan tebranma harakat. So’nish dekrementa. Majburiy tebranishlar. 
Majburiy tebranishlar va uning harakat tenglamasi. Rezonans. Tebranishlami 
qushish. Bienie (titrash). O’zaro perpendikulyar tebranishlami qo’shish. Lissaju 
shakllari.
20-mavzu. To’lqin tushunchasi.
Ko’ndalang va bo’ylama to’lqinlar. To’lqin sirti va fronti. Toming tebranishi. 
Yassi sinusoidal to’lqin. To’lqin harakat energiyasi. To’lqin energiyasi oqimi. 
Umov vektori. To’lqin intensivligi. To’lqin interferenstiyasi.
Turg’un toiqinlar. Akustika elementlari. Tovush parametrlari: kuchi, balandligi, 
tembri. Tovush bosimi. Tovush intensivligi. Tovush kuchi (qattiqligi). Dopier 
effekti. Ultratovush va uni hosil qilish usullari. Ultratovushning qo’llanilishi.
III. Amaliy mashg’ulotlari bo’yicha kursatma va tavsiyalar
Amaliy mashg’ulotlari uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:
1. Mexanik harakat. To’g’ri chiziqli harakat. To’g’ri chiziqli tekis 
harakat.To’g’ri chiziqli tekis o’zgaruvchan harakat.
2.
Egri chiziqli harakat. Yuqoriga tik otilgan jism harakati. Gorizontal va 
gorizontga qiya otilgan jism harakati va ularning harakat tenglamalari.
3. Jismning qo’zg’almas o’q atrofida aylanishi
4. Jismlarning o’zaro ta’siri. Nyutonning П qonuni.
5. Nyutonning Ш qonunining umumiy ko’rinishi va tadbiqi. Aylana bo’ylab 
harakatlanuvchi moddiy nuqta dinamikasi.
6. Impuls. Impulsning saqlanish qonuni.
__7. 
Kuchning ishi. Mexanizmlaming F.I.K._____________________________
4
8. Mexanik energiya. Jismning to’lik mexanik energiyasi. To’liq noelastik va 
elastik to’qnashishlar.
9. Elastiklik kuchlari. Mexanik kuchlanish. Mustahkamlik. Elastiklik moduli. 
Bikrlik. Deformastiyalangan jism energiyasi.
10.Qattiq jismning inersiya momenti.
11.Qovushoq ishqalanish. Stoks formulasi. Quruq ishqalanish. Sirpanish 
ishqalanish. Dumalanish ishqalanish.
12. Qattiq jismning ilgarilanma va aylanma harakati. Jismning qo’zgalmas 
o’q atrofida aylanma harakat qonuni va uning tenglamasi.
13.1mpuls momenti va uning saqlanish qonuni.
14.Shteyner teoremasi va uning tadbiqi. Qattiq jism inersiya markazining 
harakat qonuni.
15. Aylanma va ilgarilanma harakat qilayotgan jismning kinetik energiyasi.
16.Butun olam tortishish qonuni. Tortishishning potenstial energiyasi. Koinot 
mexanikasining asosiy qonunlari. Kepler qonunlari.
17.Suyuqliklar mexanikasi. Arximed vaPaskal qonunlari. Bemulli 
tenglamasi. Suyuqlik yoki gaz oqimining jismga ta’siri.
18.Davriy jarayonlar. Garmonik tebranishlar kinematikasi va dinamikasi.
Tebranishlami qo’shish.
19.So’nuvchi va majburiy mexanik tebranishlar. Rezonans.
20.Mexanik to’lqinlar. Akustika elementlar. Mexanik to’lqinlarda Doppler 
effekti. Tovush bosimi.