М еханика грунтов, вклю чает в себе вопросы, касаю щ иеся видам и классиф икациям грунтов, их

ш Ш Ш ш т ш т
/ ___
f/Wibr.
7
w m m
13.2-rasm. Suniy to’siqlar bilan 
o’ralgan qumli yostiq:
1-yostiq: 2-to’siq: 3-bo’sh grunt: 
4-mustaxkam grant
Bo'sh gruntlam i chuqur zichlash yordamida mustahkamlash bir necha usullar 
vositasida bajariladi.
Qumli yoki gruntli qoziqlar yordamida amalda to'kma gruntlar, bo'sh holatlagi 
qumlar, balchiqlar va loylar zichlanadi. So’nggi vaqtda lyossimon gruntlami ham 
ushbu usul yordamida zichlash yaxshi natija bermoqda.
Muslahkamlashga ajratilgan bo'sh gruntli maydonning belgilangan joylarida
1 7 5

---

ko'ndalang qirqimi 30 
50 sm boMgan temir quvir qoqiladi, yoki titratib 
cho'ktiriladi. Bu jarayonda uning atrofidagi gruntlar siqilib zichlashadi.
Qoqib o'matiluvchi quvirlami grunt bo'ylab siljishini osonlashtirish maqsadida 
ulaming uchiga maxsus o ’tkir moslama kiygiziladi. Belgilangan sathga yetgach, 
quvirga qum, yoki qum-tosh aralashmasi oz-ozdan solinib, shibbalab boriladi, quvir 
esa shibbalash jarayonida asta-sekin sug'urib olinadi. Quvimi pog'onalab sug'urib 
olish jarayonida uning ichidagi qum tiqinining balandligi 1,0-1,20 m dan kam 
qolmasligi lozim.
Titratkich yordamida o'matiluvchi.quviming uchiga to'rt tomonga ochiladigan 
qanotli maxsus moslama kiygiziladi (13.3-rasm). Qoziqni chuqurlashish jarayonida 
moslama yopiq holda, uning uchi esa nayza shaklida boMadi. Quvir loyihada 
belgilangan chuqurlikka yetgach, uning ichi namlangan qum bilan to'ldiriladi. 
So'ngra titratgich ishga tushiriladi. Titrash jarayonida quvir uchidagi moslamaning 
og'zi ochilib, qum chuqumi to'ldiradi. Titratgich yordamida qumli qoziqlar 
o'matishni dastavval prof. Barkan D. D. (1951 y.) amaliyotda qoMlagan.
Qumli qoziqlar uchun tarkibida yirik aralashmadan holi, changsimon va 
loysimon zarralaming miqdori 3% dan oshmagan qum va shag'allardan foydalanish 
yahshi natija
a 
С
И