M. E. Jumayev, Z. G'. Tadjiyeva


© «Fan va texnologiya», nashriyoti, 2005



Download 3,82 Mb.
bet2/63
Sana13.06.2022
Hajmi3,82 Mb.
#665295
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   63
Bog'liq
BOShLANG‘ICh SINFLARDA

© «Fan va texnologiya», nashriyoti, 2005.
SO‘Z BOShI
Mazkur darslik universitetlar va pedagogika mstitutlarining „Boshlang’ich ta’lim va tarbiyaviy ish“ yo’nalishi bo’yicha „Bosh- lang‘ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi" fanidan tahsil oladigan talabalar uchun mo'ljallangan. Yangi tahrirdagi Davlat ta’lim standarti va o’qub dasturi asosida o'qitishni nazarda tutadi. Ushbu darslikni to’ldirish maqsadida amaliy mashg'ulotlar uchun Matematika o'qitish metodikasidan praktikum o‘quv qo'llanmasi mavjud. Darslikning yaratilishiga matematika o’qitish metodi- kasining nazariy va amaliy masalalarini chuqur yoritish, shuningdek, boshlang’ich sinflarda matematikani o’qitishda bo’lajak boshlang'ich sinf o’qituvchisining amaliy tayyorgarlikka ega bo‘lishi ко zda tu- tilgan.
Darslikda matematika o’qitish metodikasining umumiy va xususiy masalalarini batafsil bayon qilishga harakat qildik. Shunug- dek, darslikni yaratishda L.Sh. Levenberg, N.U. Bikbayeva, M.I. Moro, A.M.Pishkalo va boshqalar tajribasidan foydalaniganligini mualliflar ma munuyat bilan qayd etadi.
Mazkur darslik kamchiliklardan xoli bo’lmasligi mumkin. Shun- ing uchun qimmatli vaqtlarini ayamay o‘z fikr va mulohazalarini mualliflarga yozib yuborgan kishilarga minnatdorchilik bildiramiz.
Mualliflar

  1. BOB. UMUMIY METODIKA MASALALARJ

  1. §. BoshlangMch sinflar o‘qituvchisining metodik-
    matematik tayyorgarligi vazifalari


Mamlakatimizda yuz berayotgan ijtimoiy-iqtisodiy munosabat- lar, xalq ta’limi tizimida bo’layotgan o’zgarishlar «Ta’lim to‘g‘risida»gi qonunda hamda «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturiwda ko’rsatib o’tilgandek, har bir boshlang‘ich sinf o’qituvchisi oldiga muhim vazifa qo’yilmoqda. Bu vazifalar boshlang‘ich ta’lim uchun xos bo‘g‘inlami ajratish imkonini beradiki, bu bo‘g‘inlar xilma-xi! o‘quv fanlari dasturlarida, o’quv rejalarida, darsliklarda ta’lirrming joriy etilishi hamda metodik tizimida biror tarmoqni hosil qilishi mumkin.
Davlat ta’lim standartlari o’quv fani ho’yicha o‘quv-metodik majmualar (dastur, o’quv rejasi, darsliklar)ni yaratish uchun keng imkoniyatlar ochih beradi, shuningdek, o’quv fanlararo bog’lanish va bilimlarini muvoflqlashtirish tamoyili asosida o’quv fanlarining o’zaro bog’liqligi va fanlararo bog’lanishini ta’minlashga xizmat qiladi.
Boshlang’ich sinflar o’qituvchisining metodik-matematik tayy­orgarligi deyilganda biz uni ilmiy dunyoqarash asosida matematika o’qitish metodikasini umumiy pedagogik-psixologik va matematik tayyorgarlik bilan uzviy bog’lanishda tayyorlanishni tushunamiz. Bunday tayyorlanish vazifasiga matematikadan boshlang’ich ta’lim sohasida ma'lum bilim va uquvlami egallash hamda bolalami o’qitish orqali tarbiyalashni o’zlashtirishi kiradi.
Metodik-matematik tayyorgarlik boshlang’ich sinf o’qituvchi- sini tayyorlashning tarkibiy qismi bo’lib, uning ta’limiy-tarbiyaviy faoliyatidan ajralgan holda qaralishi mumkin emas. Ikkinchi tomon- dan, boshlang’ich sinflarda matematikani o’qitish birinchi bosqich- dir, ya’ni bolalami navbatdagi matematika kursini o’zlashtirishga tayyorlash bosqichidir. Matematikadan boshlang’ich ta’limning bu ikki jihati (aspekti) (boshlang’ich ta’limning tarkibiy qismi va mate­matik tayyorgarligi) metodikada o’zining munosib aksini topishi lozim.
Boshlang'ich matematika kursi, bolalar tafakkuri rivojlanishiga yordam beradi. Shu bilan boshlang'ich bilimlar yagona majmuini yaratadi, ikkinchi tomondan, zaruriy metodologik tasavvurlami va fikrlashning mantiqiy tuzilishlarini shakilantirishga yo'naltirilgan bo'ladi.
6-10 yoshli bolalarining fikrlash qobiliyatlarini shakllanishida mas’ul davr ekanligini psixologlar isbot qilishgan. Shu sababli bosh­lang'ich ta’lim metodikasining, xususan, matematikadan bosh­lang'ich ta’lim metodikasining vazifalaridan biri o'qitishning yetar- licha yuqori rivojlantiruvchi samaradorligini oshirishni ta’minlashda o'qitishni bolalaming aqliy rivojlanishlariga ta’sirlarini jadallashti- rishdan iborat.
Matematikadan boshlang'ich ta’lim-tarbiyaviy vazifalarini nazariy bilimlar tizimi asosidagina hal etishi mumkin. Bu ilmiy dun- yoqarash, psixologiya, didaktika, matematikani o'qitish nazariyasini (matematika didaktikasi) o'z ichiga oladi. Biroq birgina nazariy bilimlarning o'zi yetarli emas. O'qitishning ma’lum mazmuni va o'qituvchilaming aqliy faoliyati saviyasi bilan ta’sirlanadigan u yoki bu o'quv yo'nalishi uchun eng samarali usullami qo'llay bilish darsga tayyorlanishda yoki darsning o'zida yuzaga keladigan aniq metodik vazifalami hal etishni bilishi zarur.
Boshlang'ich sinflarda bolalaming aqliy rivojlanishlariga asos solinishi sababli boshlang'ich sinf o'qituvchisi uchun o'quvchilar- ning aqliy faoliyatlari darajasini va imkoniyatlarini bilish hamda hi- sobga olish muhimdir.
Nazariy bilimlardan amaiiyotda foydalanish jarayonida yuzaga keladigan turli-tuman metodik masalalar hal etilishi lozim.
Metodik masalalar har bir darsda yuzaga keladi, shu bilan birga, odatda, ular bir qiymatli yechimga ega emas. O'qituvchi darsda yuzaga kelgan metodik masalaning mazkur o'quv vaziyati uchun eng yaroqli yechimining tez topa olishi uchun bu sohada yetarlicha keng tayyorgarlikka ega bo'lish talab etiladi,
Boshlang'ich ta’lim metodikasi o'qitish vositasi sifatida mavjud didaktik o'yinlar mantiq ilmi va matematika nuqtayi nazaridan maz- munan yetarli emasligi tufayli didaktik o'yinlardan foydalaniladi va o'rganilgan materialni faqat mustahkamlash vositasi sifatida foy­dalaniladi.
Bolalami 6-7 yoshdan o’qitishning mazmunida muammolar yuzaga keladi. Bu bog’cha -maktablarda o’qitish orqali hal etitadi. Sanoqni o'rganish, qo’shish va ko‘paylirishni birinchi bosqichda o'rgatish (20 ichida) boshlang’ich ta’limning asosiy vazifasi bo’lib kelgan. Biroq, bu vazifa yagona bo'lib qolmasdan, balki u bolalami matematikani o‘rganishga yanada kengroq va har tomonlama tayyor- Iash ishining tarkibiy qismi ikkita asosiy yo‘l bilan belgilanadi: 1) pedagogik yo‘l, ya’ni bolalar fikrlashini qo’llaniladigan matemalik mulohazalarga tayyorlash; 2) matematika yo‘li, ya’ni bolalami eng muhim matematik tushunchalami va eng avvalo, natural son hamda geometrik shakl tushunchalarini o'rganishga tayyorlash.


  1. Download 3,82 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish