M. Behbudiy nomidagi Samarqand viloyat pedagog kadrlarni qayta

Matn ko’rinish:
Blok sxema ko’rinishi:
1. Boshlash. 
2. S=0 
3. i=1 

4. S=1/i
2 

5. Agar i<100 bo‘lsa, u holda i=i+1 ва 4 ga o‘tish. 
Aks holda 6 ga. 
6. S ni qiymati chiqarilsin.
7. Tamom. 
2 - misol.
0 dan 20 gacha juft sonlar yig’indisini hisoblash algoritmini 
tuzing. 
Yechish.
a) sikl - gacha
b) sikl – hozircha 
boshlash
boshlash
S =0 S=0 : x =0 
x = O yo‘q 
x<=20 S ni chiq 
ha 
S = S + x tamom 
x = x + 2 S=S+x 
ha x = x + 2 
x <= 20 
yo‘q 
S ni chiqarish 
tamom
 
 
2-misol.
х
х
х
у



2
3
funksiyani x ning [a,b] oraliqda h=0.1 qadam bilan 
o’zgarish qiymatini hisoblash algoritmini tuzing.
Yechish.
Bu yerda algoritmlarning gacha va hozircha ko‘rinishlari keltirilgan. 
1) Sikl-gacha 2) Sikl – hozircha 
Boshlash 
S=S+1/i
2 
S 
tamom 
S=0 
i=1,10,1 

---

 
a,b,h a,b,h 
 
x=a x=a 
 
 
 
 
 
 
yo’q 
y =√x
3
 + x
2
+ 1 x<=b 
 
y ni chiqarish
 
 
tamom 
ha

 

x = x + h 

 

 y =√x
3
 + x
2
+1 
ha yo’q
 

 
 
 
 

 x<=b tamom y ni chiqarish 

 

x = x + h 
 
Takrorlanishlar soni aniq bo’lmagan sikllar. 
Bunday 
sikllarda 
takrorlanishlar sonini oldindan belgilab bo‘lmaydi. Unda sikl ma‘lum bir shart 
bajarilishigacha davom etadi.
Takrorlanishlar soni aniq bo‘lmagan sikllarga intersion sikllarni misol qilish 
mumkin bo‘lib, unda sikldan chiqib ketish aniq bir natijaga erishilgandan keyin 
amalga oshiriladi. Hisoblashlar erishish kerak bo‘lgan natijaga bosqichma-bosqich 
yaqinlashib borish orqali bajariladi .
3-misol.




1
1
i
i
i
S

ifodani 
ε

aniqlik bilan hisoblash algoritmini tuzing. 
Yechish.
Bu yerda 1/i
i
ifoda sikl parametrning qiymati oshib brogan sari nolga 
yaqinlashib boradi. Hisoblash jarayoni 1/i
i
<= ε shart bajarilguncha davom etadi. 

4-misol.
Kosinusni qatorga yoyishdan foydalanib 
x
S
cos

fuksiya qiymatini 
4
10



xatolik bilan hisoblash algoritmini tuzing: 
boshlash 
S=0; i=1 
S=S+1/ i
i 
i=i+1 
1/i
i
> ε 
tamom 
S 
ha 
yo’q 

---

 
x
t
x
x
x
x
o
n










...
!
6
!
4
!
2
1
cos
6
4
2
bu yerda 
   
 
!
1
2
2
n
x
n
n
n
x
t


Yechish.
Bu yig‘indini hisoblash uchun, birinchidan, 
n
t
hadning keyingi 
qiymatini aniqlash , ikkinchidan , iterasion formula 
n
n
t
S
S



bo‘yicha yig‘indini 
hisoblash. Ushbu misolda faktorialni mavjudligini hisobga olganda , 
n
t
ni 
aniqlash uchun to‘g‘ridan – to‘g‘ri umumiy formula bo‘yicha hisoblash emas, balki 
rekurrent munosabat 
n
n
t
t


1


dan foydalaniladi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
бошлаш 
,
,

х
S:=0 


t
t:=1 
n:=1 
S=s+t 
)
1
2
(
2
2


n
n
x
y
n:=n+1 
y
t
t


x
y
cos

S,y 
тамом 

---

Takrorlash uchun savollar
1.
Takrorlanuvchi jarayon nima ? 
2.
Takrorlanuvchi jarayon qanday bajariladi ? 
3.
Takrorlanuvchi algoritmni ta‘riflang va unga misollar keltiring.
4.
Takrorlanuvchi jarayon qanday ko‘rinishlarda beriladi? 
5.
Hozircha
tarmoqlanuvchi jarayonning umumiy strukturasini tushuntirng. 
6.
Gacha
tarmoqlanuvchi jarayonning umumiy strukturasini ko‘rsating. 
7.
Takrorlanuvchi jarayon uchun blok-sxemaning qaysi elementlaridan 
foydalaniladi ? 
8.
Algoritmning ko‘satmasi nima ?
9.
Takrorlanuvchi algoritmga misol keltiring. 
10.
Takrorlanishlar soni noma‘lum jarayon qanday bajariladi ? 
11.
Takrorlanishlar soni noma‘lum takrorlanuvchi jarayonga misol keltiring. 
Mustaqil bajarish uchun mashqlar 
1. 1 dan n gacha bo‘lgan natural sonlar kvadratlarining yig‘indisini hisoblash 
algoritmini tuzing. 
2. 1 dan n gacha bo‘lgan natural sonlarlarning o‘rta arifmetigi va o‘rta 
geometrigini hisoblash algoritmini tuzung. 
3. 1 dan n gacha bo‘lgan juft sonlar yig‘indisi va toq sonlari ko‘paytmasini
hisoblash algoritmini tuzung. 
4. Barcha juft ikki xonali sonlarni hosil qilish algoritmini tuzung. 
5. Barcha 4 ga karrali bo‘lgan uch xonali sonlar yig‘indisini hisoblash 
algoritmini tuzung. 
6. y = 5x² - 2x +1 funksiyani [-5; 5] oraliqda h = 2 qadam bilan qiymatlarini 
hisoblash algoritmini tuzing. 
7. Agar arifmetik progressiyada a
1
= –200; d = 0,2 bo‘lsa uning birinchi N 
hadi yig‘indisini hisoblash algoritmini tuzing. 
8. N sonining barcha tub bo‘luvchilarini hosil qilish algoritmini tuzing. 
9. [a,b] oraliqdagi barcha tub sonlarini hosil qilish algoritmini tuzing. 
10. Berilgan N sonining raqamlari sonini hisoblash algoritmini tuzing. 

---

11. Berilgan N sonining raqamlari yig‘indisi va ko‘paytmasini hisoblash 
algoritmini tuzing. 
12. Berilgan N sonini tub ko‘paytuvchilarga ajratish algoritmini tuzing. 
13. Barcha toq ikki xonali sonlarni hosil qilish algoritmini tuzung. 
14. Barcha 3 va 7 ga karrali bo‘lgan uch xonali sonlar yig‘indisini hisoblash 
algoritmini tuzung. 
15. 









1 0
1
5
1
1 0
1
4
3
2
n
k
m
m
k
n
S
ni hisoblash algoritmini tuzing.