M a'ruza №11. Molеkulalarning magnit xususiyatlari

Proton va neytronlarni soni juft qiymatga ega bo`lgan yadrolar a tipga kiradilar (J=0, e.Q=0). Yadro spinini topish uchun quyidagi jadvaldan foydalansa bo`ladi.

Ядро	Nпротон	Nнeйтрон	A(Nпротон-Nнeйтрон)	J
16О, 12Мg, 28Si, 32S	Juft (o`zaro компeнсация-ланган)	Жуфт (o`заро компeнсация-ланган)	Жуфт (ҳаммаси жуфтлашган)	0
19F	Тоқ ()	Жуфт (o`заро компeнсация-ланган)	Тоқ ()	J=1/2 (яримлик сон)
9Вe, 13C, 17O	Жуфт (o`заро компeнсация-ланган)	Тоқ ()	Тоқ ()	J=(2n+1)/2 ярим
10В, 14N	Тоқ ()	Тоқ ()	Жуфт () (иккаласи параллeл) (o`заро компeнсациялашмайди)	J=бутун сон

Faqat to`rtinchi holdagina J butun son qiymatlarga ega bo`lyapti. YaMR spektri J=1/2 bo`lgan yadrolar uchun ko`proq tekshiriladi. J=0 bo`lgan yadrolar uchun uni tekshirish mumkin emas, chunki bunday yadrolarning mexanik momenti bo`lmaydi. J1 bo`lgan yadrolar (3, 4 hollar) uchun YaMR-spektr ayrim hollarda kuzatiladi.

• Faqat to`rtinchi holdagina J butun son qiymatlarga ega bo`lyapti. YaMR spektri J=1/2 bo`lgan yadrolar uchun ko`proq tekshiriladi. J=0 bo`lgan yadrolar uchun uni tekshirish mumkin emas, chunki bunday yadrolarning mexanik momenti bo`lmaydi. J1 bo`lgan yadrolar (3, 4 hollar) uchun YaMR-spektr ayrim hollarda kuzatiladi.
• 1-xil yadroli atomlarga 16О, 12Мg, 28Si, 32S atomlarning yadrolari kiradi.
• 2-xil yadroli atomlarga 19F (9+10) ning yadrosi kiradi.
• 3-xil yadroli atomlarga 9Вe (4+5), 13C (6+7), 17O (8+9)) larning yadrolari kiradi.
• 4-xil yadroli atomlarga 10В (5+5), 14N (7+7) larning yadrolari kiradi.
• Yadrolarning mexanik momenti R yadro spin kvant soni J bilan quyidagicha bog’langan: J-kvant soni yadroning spini deyiladi.
• Elektronning spin kvant soni -1/2 dan +1/2 gacha o`zgaradi. Yadrolarda J 0 dan boshlab 6 gacha o`zgaradi. Yadrolar 1 ta elektrondan farq qilgan holda bir necha nuklonlardan iborat bo`lishi mumkin, chunki yadro murakkab sistema. Atrof muhitdan xoli holda turgan (izolyatsiyalangan) sistema uchun xarakat miqdorining to`liq momenti yo`nalish bo`yicha ham o`zgarmay saqlanadi. Agar o`z simmetriyasiga ega bo`lgan tashqi magnit maydon yo`nalishi atrofida harakati, aylanishi ya'ni pretsessiyalanishi ro`y beradi.