M. A. Xujamberdiyev

125-masalaga javob. 
1. O‘ng tomondagi II qovurg‘a oralig‘ida dag‘al sistolik shovqin 
bo‘lishi va uni aorta bo‘ylab tarqalishi, exokardiografiya ma’lumotlari aorta teshigi stenozi 
borligini ko‘rsatadi. Sistolik arterial bosimning yuqori bo‘lishi (aorta sklerozi natijasida) stenoz 
borligini aniqlashni taqozo qiladi (qon aylanishida o‘zgarish bo‘lmaydi, puls bosimi kam 
o‘zgaradi). Stenoz kam bo‘lganligi uchun paypaslaganda qaltirash kuzatilmaydi. Ko‘p 
sabablarga ko‘ra aorta stenozini keltirib chiqarishi mumkin. Aorta qopqoqlariga kalsiy cho‘kib 
qolishi kasallikning og‘irligini ko‘rsatmaydi. Protodiastolik shovqinnitsg yo‘qligi aorta 
qopkoklari yetishmovchiligi yo‘q deyishga asos bo‘la oladi. 
2. Katta yoshdagi odamlarda aorta teshigi stenozi va qopqoqlariga kalsiy o‘tirishi 
unchalik kuchli bo‘lmasada u yurak qon tomirlaridagi yetishmovchilikni kuchaytiradi. Bunday 
stenoz asosan aorta sklerozi kuchayishi natijasida qopkoqlarda degenerativ o‘zgarishlar, hosil 
qiladi. Bemor revmatizmga qarshi davolash choralariga muhtoj emas. Bu bemorning yuragini 
davolash kerak. 
126-masalaga javob.
1. Orttirilgan tajribalarga asosan aorta qopqoqlari yetishmovchiligi 
bilan og‘rigan bemorlarda chap qorincha yetishmovchiligining boshlanishi operatsiya yo‘li bilan 
davolashga ko‘rsatma hisoblanadi. Agar kasallikka o‘ng qorincha yetishmovchiligi qo‘shilgan 
bo‘lsa, bu yurak mushaklari zararlanganligini va operatsiya qilish ham yordam bermasligini 
ko‘rsatadi. Shuning uchun bemorni faqat yurak glikozidlari bilan davolash kerak. 
2. Kasallikka o‘ng qorincha yetishmovchiligi qo‘shilganligi uchun bemorda havo 
yetishmovchiligi belgisi kam bo‘lgan. Chap qorinchaning zo‘riqib ishlashi natijasida. kichik qon 

---

aylanish sistemasida dimlanish kelib chiqqan, bu esa o‘ng qorinchaning ham susayishiga olib 
kelgan. Bu davrda ko‘pincha bemor o‘zini yaxshi his qiladi, chunki o‘ng qorincha 
yetishmovchiligi o‘pkada dimlanish kamayishiga olib keladi. Katta qon aylanish doirasida 
dimlanish bo‘lishi (revmatizm va infeksiya sabablsh bo‘lmasa) yurak mushaklarida tiklanishi 
qiyin bo‘lgan o‘zgarishlarni keltirib chiqaradi.