M. A. Raxmatullayev, B. I. Ganiyeva

General Serverdagi 
korporativ axborot 
resurslarning bosh ma’lumot 
bazasi
General Server muhitidagi 
konsorsiumga a’zo 
kutubxonalarning shaxsiy 
kabinetlari
 
i- kutubxona statistikasi 
(so‘rovlar, so‘rovlar 
kategoriyasi, bajarilgan 
xizmatlar, foydalanilgan 
adabiyotlar) 
Korporativ tarmoq va 
ma’lumot bazalari statistikasi 
(so‘rovlar, so‘rovlar 
kategoriyasi, bajarilgan 
xizmatlar, foydalanilgan 
adabiyotlar) 
i- kutubxona elektron katalogi 
Yig‘ma elektron katalog 
N 
Korporativ tarmoqning to‘liq 
matnli manbalari (umumiy 
manbalar) 
1 
Kutubxonada shakllantirilgan 
to‘liq matnli ma’lumot 
bazalari 
Kutubxona foydalanuvchilari 
haqida ma’lumotlar 
Manbalarga avolalar 

---

26 
Kutubxona ID – password 
Foydalanuvchilar haqida 
ma’lumot 
Ko‘rib o‘tilayotgan OO‘Yu korporativ tarmog‘ida ma’lumot 
bazalari boshqaruvi (administrirovanie) markazlashgan holda amalga 
oshiriladi. Bibliografik yozuvlar sifati yuqori malakali mutaxassislar 
tomonidan tekshiriladi. Ma’lumot bazalarini yangi resurslar bilan 
to‘ldirilishi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi (OO‘MTV) tomonidan 
darslik, 
o‘quv 
qo‘llanmalarni 
raqamlashtirish 
va 
elektron 
kataloglashtirishga ajratilgan moliyaviy mablag‘lar bilan qo‘llab-
quvvatlanishi ostida amalga oshiriladi.
Yig‘ma elektron katalog MARC21 kommunikativ formati asosida 
shakllantiriladi. Turli kommunikativ formatlar asosida faoliyat 
yurituvchi AKMlari ISO 2709 standarti va konvertordan foydalanishlari 
mumkin. UNIMARC formati asosida tashkil etilgan AKMlariga esa 
bibliografik yozuvlarni MARC21 formatiga konvertatsiya qilishga 
yordam beriladi.
OO‘Yu Axborot-resurs markazlarining (ARM) korporativ tarmog‘i 
mijoz-server modeliga asoslanadi.
Bu model quyidagi xususiyatlariga asosan xarakterlanadi:

kuchaytirilgan xarakteristikaga ega server yig‘ma elektron 
katalogni (YEK), OO‘Yu elektron kataloglarini va to‘liq matnli 
ma’lumot bazalarini shakllantirish uchun o‘rnatiladi; 

AKT bosh serverda o‘rnatiladi. ARMlar ehtiyoj tug‘ilganda bosh 
serverdagi ma’lumotlarni o‘z serverlariga yuklab olishlari mumkin;

ma’lumot bazalari boshqaruvi markazlashgan holda amalga 
oshiriladi. Administratorlar axborot xavfsizligini nazorat qiladilar, 
viruslar hujumi, YEKdagi ma’lumotlarni takroriy aks ettirilishidan 
himoya qiladilar;

har bir ARM o‘zi mustaqil ravishda o‘zining elektron katalogini 
shakllantirishi yoki boshqa ARM xodimlari tomonidan kiritilgan yig‘ma 
elektron katalog markazidan (YEKM) bibliografik yozuvlarni almashish 
mumkin;

yuqori tezlikdagi Internet, Intranet talab etiladi, chunki ma’lumot 
bazasiga murojat etuvchilar hajmi ko‘pchilikni tashkil etadi; 

---

27 

markaziy bosh serverda har bir ARM uchun diskli axborot muhiti 
tashkil etiladi.