М. Қ. Пардаев, Ш. С. Олтаев, Х. А. Улашев

 
Мавзу бўйича хулосалар. 
Иқтисодий ўсиш тушунчасининг моҳияти ишлаб чиқариш ҳажмининг кенгайиши, 
маҳсулот ишлаб чикариш ҳажмининг ўсиши ва миллий даромаднинг кўпайиши билан 
ифодаланади. Ишлаб чиқаришни бундай ташкил этилиши иқтисодий ўсишга олиб келади, 
у мамлакат иқтисодиѐти даражасида миллий даромадлар кўринишида ѐки якуний ялпи 
маҳсулот кўринишида кўриб чиқиш қулай бўлиб ҳисобланади. 
Иқтисодий ўсишнинг ики тури мавжуд: интенсив ва экстенсив. Экстенсив 
ўсишнинг моҳияти шундан иборатки, бу ерда маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмининг 
кўпайиши ишлаб чиқариш ресурсларидан фойдаланишни кўпайтириш ҳисобига амлга 
оширилади. 
Интенсив ўсишда эса махсулот ишлаб чиқариш ҳажмини кўпайтириш ишлаб 
чиқариш замоновий техника ва прогрессив технологияларни яъни, фан-техника 
ютуқларини ишлаб чиқаришгажорий қилиш орвали амлга оширилади. 
Иқтисодий ўсишни 2 хил усул билан хисоблаш мумкин, деб ҳисоблайди, яъни:
1. Ялпи миллий махсулотнинг умумий ўсишини ҳисоблаш орқали(ѐки соф миллий 
маҳсулотни);
2. Юқорида ҳисобланган кўрсаткичларни аҳоли жон бошига тақсимлаш орқали 
хисоблайди. 
Регрецион тахлил - ўрганилаѐтган тасодифий харакатнинг тасодифий 
меъѐрини ва ўрганилаѐтган микдорий ўзаро муносабатлар ўртасидаги 
богланишни ишлаш учун кўлланилади. Яъни, тасодифий ва иктисодий 
меъѐрлар ўртасидаги богланиш регреция деб аталади. Регрецион тахлил–
ушбу богланишнинг тахлили усулидир. 
Мавзу бўйича тестлар 
 
1. Иқтисодий ўсиш турлари қайси жавобда тўғри кўрсатилган? 
А) * Интенсив ва экстенсив
Б) Қиймат ва интенсив 

---

189 
В) Экстенсив ва эгилувчан 
Г) Интенсив ва экстенсив, қиймат ва интенсив, экстенсив ва эгилувчан 
2. “Шумпетерча” иқтисодий ўсиш моделларининг моҳияти нимада? 
А) мазкур гуруҳ моделлари Q бирлик маҳсулот ишлаб чиқаришда капитал 
омилининг улуши қанча қисмдан иборат эканлигини кўрсатади
Б) *мазкур гуруҳ моделлари Q бирлик маҳсулот ишлаб чиқаришда 
инноватсия омилининг улуши қанча қисмдан иборат эканлигини кўрсатади 
В) мазкур гуруҳ моделлари Q бирлик маҳсулот ишлаб чиқаришда меҳнат 
омилининг улуши қанча қисмдан иборат эканлигини кўрсатади 
Г) мазкур гуруҳ моделлари Q бирлик маҳсулот ишлаб чиқаришда асосий 
капиталдан фойдаланишни кўрсатади