Lug‘at Viqor – mag‘rurona, ulug‘vor ko‘rinish, salobat Kibr

Lug‘at

1. Viqor – mag‘rurona, ulug‘vor ko‘rinish, salobat

2. Kibr – o‘zini hammadan yuqori his etish, manmanlik, kekkayish hissi

3. G‘urur – insonning o‘z qadr-qimmatini bilishi, hurmat qilishi, izzat-nafs

4. Gunoh – odob-axloq doirasiga sig‘maydigan ish, nojo‘ya xatti-harakat, ayb

5. Harom-xarish – nopok, iste‘molga yaramaydigan

6. Hayo – nojo‘ya, noma‘qul xatti-harakatdan tiyilish hissi, uyat, sharm

7. Iffat – vijdoni poklik, nomus

8. Odob – ijtimoiy va shaxsiy hayotdagi yaxshi axloq, tarbiya, xushmuomalik

9. Ziyo – bilim, ilm, ma‘rifat

10. Ma‘naviy – axloqqa, insonning ichki dunyosiga oid

11.Ma’naviyat- axloqiy holat, barcha axloqiy narsalar, xususiyatlar

12. Uslub – til unsurlarining ma‘lum vazifa bajarishga bog‘liq holda birlashadigan, o‘ziga xos tanlanadigan tizimi

13. Malaka – bilim va kasbni, ishni yaxshi o‘zlashtirish natijasida orttirilgan tajriba, mahorat

14. Adabiy – badiiy adabiyotga, badiiy ijod faoliyatiga oid

15. Sheva – umxalq tilining ma‘lum hududga xos tarmog‘I, mahalliy til

16. Targ‘ibot – biror g‘oya, ta‘limotni yoyishga, kishilar ongiga singdirishga qaratilgan ishlar

17. Mavlono – olim va fozil kishi

18. Jigargo‘sha – eng yaqin kishi, tug‘ishganday yaqin, birodar

19. Mulozim – amaldorlar xizmatida bo‘lgan kishi

20. Padari buzrukvor – cheksiz hurmatga loyiq ota

21. Xok – mayda tuproq, tuproqqa aylangan inson jasadi

22. Aqlni peshlash – asboblar tig‘I, damini tiklamoq, aql-idrokni o‘stirmoq

23. Uchqun – olov zarrasi

24. Shu‘la – lipillab, ko‘rinib-ko‘rinmay turgan olov yoki yorug‘lik

25. Nur – bir yo‘nalishda yo‘nalgan yorug‘lik

26. Ziyo – bilim, ilm, ma‘rifat

27. Yog‘du – tumanday taraluvchi yorug’lik

28. Lapar – to‘y va yig‘in, xalq sayillarida yigitlar bilan qizlar orasida tarafma-taraf bo‘lib birgalikda ijro etiladigan qo‘shiq va raqs

29. Baxil – birovga hech narsani ravo ko‘rmaydigan, sarf-xarajatni yoqtirmaydigan

30. Saxiy – birovdan narsasi, iliq so‘zi va mehrini ayamaydigan

31. Insof – adolat va vijdon bilan ish tutish

32. Omonlashmoq – salomlashmoq, vidolashmoq

33. Yo‘ymoq – biror narsaning sababini o‘zicha taxmin qilmoq

34. Nazm – she‘riy shakldagi ijod

35. Devon – nazmiy asarlar to‘plami

36. Tig‘ – nayza, yoy kabi jang quroli

37. Shukrona – yaratgan bergan ne‘mat uchun savob ish qilmoq

38. Mutafakkir – buyuk donishmand

39. Xaloyiq – odamlar, jamoa

40. Bir ariqdan suv ichmoq – yonma-yon qo‘shni bo‘lib yashamoq

41. Iste‘dod – yuqori darajali tug‘ma qobiliyat

42. Insho – tashkil etish, yaratish, qurish, barpo qilish

43. Bilim – borliq haqidagi yoki ilmiy, madaniy, ma‘rifiy, ma‘naviy, harbiy va boshqa sohalarga oid nazariy, amaliy ma‘lumotlar, tushunchalar majmuyi

44. Ko‘nikma – biror ishda orttirilgan malakadan kamroq tajriba

45. Malaka – kasbni, ishni yaxshi o‘zlashtirish natijasida orttirilgan ko‘nikmadan balandroq mahorat

46. Tafakkur – o‘ylash, fikr yuritish

47. Izlanish – yangilik toppish, yaratish harakatida bo‘lish, shunday maqsadli harakat, faoliyat

48. Mas‘uliyat – biror ish, xatti-harakat oqibati, natijasi uchun bo‘lgan javobgarlik

49. Muqarrar- vujudga kelishi aniq, shubhasiz turgan gap.

50. Chiston - narsa yoki hodisaning muhim belgilarini tavsiflab, nimaligini topishni o’quvchiga havola etadigan she‘riy shakl.

51. Mantiq - gap, fikr, harakat kabilarni aqlga monandligi, asosligi.

52. Fasl - vaqt, muddat, davr; yilning to’rtidan bir qismi, bo’lak, qism.

53. Epigraf – adabiy asarning mazmunini ifodalaydigan sitata , maqol, ibora

54. Muxtasar – 1)qisqa, lo‘nda; 2)biror asarning qisqartirilgan variant

55. To‘tiyo – 1)juda aziz, muqaddas, yoki noyob narsa; 2)ko‘zga surtiladigan dori

56. Emgak – 1)mehnat; 2)zahmat, qiyinchilik

57. Timsol – 1)asos, dalil, isbot sifatida keltirilgan namuna; 2)ibrat bo‘ladigan narsa, o‘rnak; 3)belgi, ramz

58. Samimiy – sidqidillik bilan, chin qalbdan qilingan, aytilgan; yurakdan, dildan chiqqan

59. Haqqoniy – haqiqatga to‘g‘ri keladigan, to‘g‘ri, rost, odilona

60. Sulola – bir avloddan tarqalib, vorislik, valiahdlik huquqiga asosan birin-ketin taxtga o‘tirgan podshohlar, amirlar, xonlar, dinastiya

61. Izzat-nafs – o‘z qadr-qimmatini, o‘z fazilatlarini sezish va uni qadrlash hissi, nafsoniyat

62. Voqif bo‘lmoq – xabardor bo‘lish, boxabar bo‘lish

63. Madrasa – sharq o‘tmishida oliy ma‘lumot beruvchi ta‘lim muassasasi

64. Mohir – yuksak mahoratga ega bo‘lgan, mahorat qozongan; usta

65. Me‘mor – imorat qurilishini loyihalash bo‘yicha mutaxassis

66. Poydevor – bino devorining asos qismi

67. Fursat – vaqtning zum, damdan keyingi kichik qismlaridan biri

68. Boqiy – abadiylikka ega

69. Oliy – eng yuqori

70. Malolat – malol kelish, og‘rinish

71. Afgor – xor bo‘lish, ezg‘in holatga tushish

72. Mi’odi – muddat, ijro vaqti

73. Sa‘b – o‘zga holat, sa’y-harakat

74. Nesh – nish, tig‘

75. Resh – yara, jarohat

76. Solik – komillik sari harakat qilayotgan kishi

77. Takbiri fano – o‘tkinchi dunyo uchun Haqni ulug‘lash

78. Ko‘shish – qiyin, og‘ir

79. G‘avvos – suv tagida harakat qilish, suzish

80. Soyi – sayin, sari

81. Ranj – mashaqqat, mushkullik

82. Raxsh – ot, ulov

83. Ganj – boylik, davlat

84. Sabukxez – yengil, chaqqon

85. Shavq – zavqli harakat

86. Sayyor – sayr qiluvchi, sayohatchi

87. Tegishmoq – tegajog‘lik qilmoq

88. Ahmoq – bilib turib xato qiladigan kishi

89. Karomat – mo‘jizasimon holat

90. Evaz – o‘rniga, badaliga to‘lanadigan yoki olinadigan haq, narsa badal

91. Bashara – xunuk ko‘rinishli, yoqimsiz qiyofa

92. Pili damon – mast, quturgan fil

93. Palang – yo‘lbars

94. Mash‘uf – maftun, oshiq

95. Kufr – kofirlik, dindan qaytganlik

96. Mo‘ri lang - cho‘loq chumoli

97. Tama‘ - hirs, ochko‘zlik, tilanchilik, umid

98. Rohravga kesh – yo‘lovchi, maqsadga erishgan kishi

99. Bardi rohe – yo‘ldagi band, to‘siq, monelik

100. Besh – Afzal, tuzuk

101. Nahv (grammatika) – tilning sintaktik qurilishi haqidagi soha

102. Johil - (omi) o‘qimagan, savodsiz

103. Dovul – kuchli shamol

104. Bo‘ron – yomg‘ir aralash kuchli shamol

105. Mahv – yengish, daf qilish

106. Hilm – muloyimlik, halimlik

107. Axloq – xulqning arab tilidagi ko‘plik shakli

108. Milh – tuz

109. Xulq – kishining o‘zini tutishi, ma‘naviy qiyofasi

110. Qovog‘ini solmoq – achchiqlanib qoshini chimirib olmoq

111. Xomush bo‘lmoq – g‘amgin holatga tushmoq

112. O‘rlamoq – balandga ko‘tarilmoq

113. Kirdikor – yashirib qilingan noto‘g‘ri ishlar

114. O‘zini bosmoq – hayajon holatida o‘zini tutmoq

115. Langar – qirg‘oqqa tashlanib, kemani ushlab turadigan moslama

116. Munofiq – so‘zi va amali bir bo‘lmagan kishi

117. Afzali - yaxshisi

118. Madh qilmoq – maqtamoq

119. Parishon bo‘ldi – xafa bo‘ldi

120. Masrur – xushnud bo‘lish

121. Mag‘firat qilmoq – kechirmoq

122. Qabohat – yomonlik

123. Evaz - o‘rniga, badaliga

124. Kaklik – “kak-kak” ovoz chiqarib sayraydigan tog‘ qushi

125. Moyil bo‘lmoq – yon bosmoq, rozi bo‘lmoq

126. Xushomadgo‘ylik – o‘zidan zo‘rga soxta mulozamat ko‘rsatmoq

127. Xiyonat qilmoq – va‘dasida turmaslik

128. O‘zini chetga olmoq – aralashishni istamaslik

129. Jo‘yali – o‘rinli, muvofiq

130. Kerik – orasi ochilgan, teshiklari kata

131. Siyrat – odamning ichki olami, ruhiy dunyosi

132. Javraqi – yoqimsiz gaplarni ko‘p gapiradigan

133. Mag‘rib – kunbotish tomon, g‘arb

134. Notob – tobi qochgan, kasallangan

135. Dongdor – shuhrat qozongan, dovrug‘I ketgan

136. Hujra – madrasa, qorixona, masjidda shogirdlar, domlalar yashashi uchun ajratilgan kichik xonalar; odam yashaydigan kichik xona

137. Kigiz – jundan bosib (presslab) tayyorlanadigan qalin, pishiq palos, namat

138. Valine‘mat – o‘ziga qaram kishilarni moddiy jihatdan ta‘minlab turuvchi, ularga ne‘mat beruvchi shaxs

139. Mustbfid – mutlaq hukmronlikka ega bo‘lgan hokim, istibdod egasi

140. Mahram – ishonchli xizmatkor, do‘st

141. Xo‘jazoda – xo‘jayinning o‘g‘li, asilzoda kishining farzandi

142. Muqaddima – bir ish, narsa, matnning boshi

143. Xiroj – diniy soliq

144. Devon – tashkilotning yozishmalar amalga oshiriladigan bo‘limi

145. Zakot – moli-pulining 40dan birini ro‘zada ehson-sadaqa qilish

146. Qushbegi – o‘tmishda hukumat boshlig‘i

147. Miqyosi nafs – nafs chegarasi, me‘yori

148. Qasd qilish – astoydil urinish

149. Sa‘y qilish – ahd, kirishmoq

150. Maqbul – qabul qilingan, e‘tirof etilgan

151. Nuqson – me‘yor darajasidan pastlik, yetishmovchilik

152. Af‘ol – fe‘l – atvor, xarakter

153. Fazl-u kamol – fazilatlar buyukligi

154. Musofir – safardagi kishi

155. Mijja qoqmay – uyqusiz holda bo‘lish

156. Jin ko‘cha – faqat odam yura oladigan, tor; boshi berk

157. Qush oshyonasi – qushlarning boshpanasi, qafasi

158. Qo‘l ostida bo‘lish – bir kishi yoki narsaning boshqa bir kishi yoki narsaga bo‘ysinishi

159. Chin qaysari-chin mamlakati hukmdori

160.Roja-qabila yoki urug’ning hukmdori

161.Fag’fur-qavmlarning birlashmasi