Lug‘at tarkibi yoki leksika deb yuritiladi. Lug‘at tarkibni o‘rganadigan bo‘lim esa leksikologiya

1) ko`chma ma’no to`g`ri ma’noga zid qo`yiladigan hosila ma’no bo`lib, narsa, shaxs, belgi, miqdor, harakat tushunchalariga ko`chgan hosila ma’nodir. Masalan, ko`chaning boshi birikmasi tarkibidagi bosh leksemasining ma’nosi odam boshi birikmasi tarkibidagi bosh leksemasining ma’nosidan o`xshashlik asosida ko`chgan ma’nodir.

2) figural (lot. majoz degani) ma’no nominativ ma’noga zid qo`yiladigan hosila ma’no bo`lib, borliqdagi narsa, shaxs, belgi, miqdor, harakatlarni majoziy tarzda ifodalagan hosila ma’nodir. Figural ma’noda obrazlilik kuchli bo`ladi. Masalan, bahor leksemaning umr bahori birikmasi tarkibida ifodalagan “umrning yashnagan davri” degan ma’nosi majoziy ma’nodir, chunki bu ma’no “hayotning kamolga yetgan, yashnagan davri” degan mavhum tushunchani “yil fasllaridan biri” degan aniq tushunchaga bog`lagan holda ifodalayapti. Figural ma’no ko`pincha mavhum tushunchalarni ifodalaydi.

3) bogli ma’no erkin ma’noga zid qo`yiladigan hosila ma’no bo`lib, uning voqelashuvi uchun muayyan matn, qurshov zarur boladi. Ayrim leksemalarning turg`un (frazeologik) iboralar tarkibidagina ifodalaydigan hosila ma’nolari bog`li mano hisoblanadi. Masalan, bel leksemasining bel olishmoq, bel bog`lamoq, beliga tepmoq, belini ko`tarmoq, belini sindirmoq, beli uzilmoq, belini bukmoq kabi iboralar tarkibidagina ifodalaydigan hosila ma’nolari bog`li ma’noga misol bo`la oladi.