Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Мулкчилик 
ҳуқуқини 
спецификациялаш
– 
ресурслардан фойдаланиш эркинлиги имкониятидан бошл 
қилинди. қаларнинг маҳрум этилиши. 
Мултипликатор самараси
– бу соф миллий маҳсулотдаги 
ўзгаришнинг инвестицион сарфлардаги ўзгаришга нисбати. 
Мультипликатор
- 
кўпайтирувчи; 
иқтисодиёт 
таълимотларида 
маълум 
боғланишларни 
ўрганишда, 
мультипликация эффекти бор жойларда қўлланилади. 
Масалан, Кейнс таълимоти бўйича қўйилган инвестиция ва 
даромадлар ўртасидаги боғланишни кўрсатувчи коэффициент. 
Акселератор-мультипликаторга
тескари бўлган коэффициент 
бўлиб, миллий даромад ўсишининг инвестиция ўсувига 
таъсирини кўрсатади (неокейнсчилар қўллаган).
Муомала харажатлари
- товар айирбошланиш жараёни 
билан боғлиқ харажатлар бўлиб, унинг турлари мавжуддир: 
олди - сотди жараёнидаги харажатлар ва муомала жараёнида 
ишлаб чиқариш соҳасини давом эттириш билан боғлиқ 
харажатлар. 
Муомала харажатлари -
товарларни ишлаб 
чиқаришдан истеъмолчиларга етказиб беришгача бўлган 
харажатлар йиғиндисининг пул шаклидаги ифодаси. Муомала 
харажатлари икки хил бўлади: 1) қўшимча М. х ишлаб 
чиқаришнинг давоми сифатида муомала доирасида вужудга 
келади ва товар қийматини кўтаради; 2) ҳақиқий муомала 
харажатлари ишлаб чиқариш билан боғланмаган бўлиб, фақат 
товарни истеъмолчиларга етказиб беришдаги харажатлар 
ҳисобланади. Товарларга тамға босиш, қадоқлаш, ўраш, 
қonларга ва идишларга жойлаш ва ҳоказолар қўшимча 

---

- 258 - 
муомала харажатларини ташкил қилса; товарларни сотишни 
ташкил қилиш билан боғлиқ чиқимлар соф, ҳақиқий муомала 
харажатларига киради. 
Муомала харажатлари
- товарларни 
ишлаб чиқаришдан истеъмолчиларга етказиб беришгача 
бўлган харажатлар йиғиндисининг пул шаклидаги ифодаси. 
Муомала харажатлари икки хил бўлади: 1) қўшимча М. х 
ишлаб чиқаришнинг давоми сифатида муомала доирасида 
вужудга келади ва товар қийматини кўтаради; 2) ҳақиқий 
муомала харажатлари ишлаб чиқариш билан боғланмаган 
бўлиб, фақат товарни истеъмолчиларга етказиб беришдаги 
харажатлар ҳисобланади. Товарларга тамға босиш, қадоқлаш, 
ўраш, қonларга ва идишларга жойлаш ва ҳоказолар қўшимча 
муомала харажатларини ташкил қилса; товарларни сотишни 
ташкил қилиш билан боғлиқ чиқимлар соф, ҳақиқий муомала 
харажатларига киради.