Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Бутун жаҳон савдо ташкилоти –
1995 йилнинг 1 
январида Тарифлар ва савдо бўйича бош битим вориси 
сифатида ҳалқаро миқёсидаги ягона орган сифатида ташкил 
топган. У ҳалқаро савдо соҳадаги муносабатларни назорат 
этиш вазифасини амалга оширади. Бутунжаҳон савдо 
ташкилоти иҳтисослашган муассаса ҳисобланмасада, БМТ 
билан аҳдлашув ва амалий ҳамкорлик ўрнатиш ҳуқуқига эга. 
Бутунжаҳон савдо ташкилоти ва савдо сиёсатининг ҳалқаро 
ҳуқуқий асосини ташкил этган 28 битимга таянган ҳолда 
фаолият юритади. Ушбу битимлар 3 асосий мақсадни назарда 
тутади: 1) Жаҳон миқёсида савдонинг имкон доирасида эркин 
амалга оширилишига кўмаклашиш; 2) Музокаралар йўли 
билан 
савдо 
фаолиятининг 
босқичма-босқич 
янада 
либераллаштиришга эришиш; 3) Зиддиятларнинг ҳал 
қилишнинг оқилона усулларини яратиш ва амалиётга жорий 
этиш. Ҳалқаро савдо муносабатларига доир битимлар савдо 
музокараларининг Уругвай якуний актида ўз ифодасини 
топган. Ушбу битимлар асосида қуйидаги тамойиллар ётади: 
камситишга йўл қўймаслик (кўпроқ қулайлик яратиш 
тамойили), савдонинг янада эркинлашуви, рақобатни 
рағбатлантириш, шунингдек, кам тараққий этган мамлакатлар 

---

- 65 - 
учун алоҳида шартларнинг белгиланиши. Бутунжаҳон савдо 
ташкилотининг мақсадларидан бири йўл қўйилаётган 
қонунбузарликларга 
чек 
қўйиш. 
Бутунжаҳон 
савдо 
ташкилотининг раҳбар органи икки йилда бир марта 
чақириладиган Конференциядир. Кундалик ишлар билан эса 
кенгаш шуғулланади.
Бутун жаҳон соғликни сақлаш ташкилоти –
1948 йилда 
ташкил топган бўлиб, соғлиқни сақлаш соҳасида БМТнинг 
етакчи институти ҳисобланади. Унинг мақсади имкон 
даражасида 
барча 
халқлар 
саломатлик 
даражасини 
юксалтиришга қаратилган. Бутунжаҳон соғликни сақлаш 
ташкилотининг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат: 1) 
жаҳоннинг 
барча 
мамлакатларида 
соғликни 
сақлаш 
масалаларида раҳбарликни таъминлаш; 2) ҳукуматларнинг 
миллий соғликни сақлаш дастурларини амалга ошириш ва 
боҳолаш ҳамда бу борада режалаштириш ишларини 
такомиллаштиришда ёрдам бериш; 3) тақдим этилган тиббий 
технологиялар ва соғлиқни сақлаш андазаларини кенг ёйиш, 
аҳборотларни тарқатиш. Ушбу ташкилотнинг раҳбар органи 
Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ассамблеяси бўлиб, унинг 
таркибига барча аъзо давлатлар киради. Ассамблея ҳар йили 
чақирилади. 1977 йилда Бутунжаҳон соғликни сақлаш 
ташкилоти биринчи бўлиб “Саломатлик ҳамма учун” шиорини 
ўртага ташлаган эди. Ташкилотнинг Браззавил (Конго), 
Вашингтон (АҚШ), Қоҳира (Миср), Копенгаген (Дания), Нъю-
Деҳли (Ҳиндистон) ва Манила (Филиппин) каби шаҳарларда 
худудий бўлимлари фаолият юритмоқда.