М ахсулот таркибидаги сут кислота ва ёг шохкуянинг б ал л а с т
бирикм алари хисобланади. Сут кислота махсулотга кислотали хосса
беради. Агар шохкуядан метал идишда д а м л а м а ёки к а й н атм а
тай ёрл ан са, у идиш билан реакцияга- киришиши мумкин. Шунинг
учун шохкуя д а м л ам аси чиннидан я с а л г а н инфундиркада тайёрлани-
ши лозим.
М ахсулот таркибидаги ё г н и н г т е з бузилиши асосий таъ си р этувчи
бирикм аларнинг п арч алан и ш и га олиб келади. Шунинг учун б а ъ за н
мах,сулот таркиб и даги ёг (а л к а л о и д л а р п ар ч ал ан м асли ги учун)
бензинда эритиб олинади. Е гдан т о за л а н га н махсулотни узок с а к л а ш
мумкин.
М ахсулот тарк иб и да а л к а л о и д л ар борлигини куйидаги реакция-
л а р ёрд ам ид а ан и кланади:
1. X Д Ф га кура шохкуя кукунидан пробиркага 0,1 г солинади ва
уНга метил спиртининг сувдаги 50 % ли эритмасида тай ёрл а н ган вино
кислотанинг 4 % ли эритмасидан 2 мл куш иб, 3 минут д авом и да
50— 60° х а р о р а т д а сув хам момида ки здири лади (3 м арта 30 се
ку нддан ки зд ири л ад и в а 30 секунддан яхш илаб ч а й к а т и л а д и ) .
А ж р а т м а совитилгандан сунг унинг 1 мл га 2 мл В а н -У р к а 1 реактиви-
Дан куш илса, сую к ли к би н аф ш а-зан гори рангга буялади.
2. К еллер реакцияси, 1 г шохкуя кукунига 2 мл сув куш иб
чай кати л ад и , сунгра унга бир томчи хлорид кислота куш илади.
Ш унд а а л к а л о и д л а р сувда эриб, туз холида э р и т м а г а утади.
Суюкликни фи льтрдан утказиб, то ишкорий реакц и я га киришгунча
ам м и а к эритм аси дан куш илади. С унгра бу суюкликни огзи м а кка м
ёпи ладиган ш и ш а га солиб, устига 10 мл эфир куш иб, ка тти к
чай кати л ад и . Н а т и ж а д а а л к а л о и д л а р асос холида эфирга утади. Бир
оздан сунг эфир каватин и а ж р а т и б олиб, унинг 5 мл га эхтиётлик
билан 2 мл кучли сул ь ф ат кислота куш илса, хар иккала суюклик
ч егарас и д а х а в о р а н г х а л к а хосил булади.
А гар шохкуядан яхши т о з а л а н м а г а н ж а в д а р унидан ёпилган
нонни узлуксиз ейилса, одам огир ка сал л и к к а — эрготизмга (гангре-
ноз ва конвульсив ш акл ид а учрайди) дучор булади. Ун таркиби да
шохкуя а р а л а ш м а с и бор-йуклиги Гофман реакцияси ёрдам ида
(ш охкуя пигментларига реакция) ан и кл ан ад и . Бунинг учун 10 г унга
20 мл эфир куш иб ч ай кати л ад и, сунгра а р а л а ш м а г а 20 томчи 20
% ли
с у л ь ф ат кислота солиб, ярим соатдан сунг фи льтрдан утказилади.
Кейин ф и л ьтратга натрий бикарбонатнинг туйинган эритмасидан 1 мл
куш иб ч ай кати л са, шохкуянинг буёк м од д ал ари а р а л а ш м а н и н г остки
ка в а т и г а утади ва натрий бикарб онат эритмасини б и н а ф ш а рангга
буяйди.
Do'stlaringiz bilan baham: