Loyihalarni moliyalashtirish

(1.3)²¹

yokiNPV

 _

n
t 1

CF_t

(1  d )^t

• 
  I ₀
  

bu erda, NPV- sof joriy qiymat; d - diskontlash stavkasi; I₀ - shla g i h investitsiya; SG’_t - t

davr oxirida kelib tushgan pul oqimi.

1-misol. Biron – bir investitsiya loyihasi uchun 140 million s investitsiya qilish talab etiladi va undan kutiladigan natija yillar i ha 18, 40, 75 va 80 mln. s i tashkil etdi.

O zgar as sharoitda doimiy diskont stavkasi – 11%.

U holda,

NPV  ^{ 18} 

40 _

75 _

^{90 } 140 


^(1  0,11)

(1  0,11)²

(1  0,11)³

(1  0,11)^{4 }


 (16,2  32,5  54,8  52,7) 140  (156,2 140)  16,2million.so' m.

Agar investitsiya loyihasi yillar davomida moliyaviy resurslarning ketma-ket investitsiyalanishi talab etsa, u holda NPV ni hisoblash quyidagicha la i:

NPV  _

CF_{t  }

I_{t ,}

(1.4)²²

n

n
_t1 (1  d )^t

Bu erda, I_t - t davridagi investitsiyalar sarfi.

_t1 (1  d )^t

NPV ni hisoblashda, odatda, doimiy stavka (d) q lla ila i. Ammo a zi bir vaziyatlarda, masalan, hisob (foiz) stavkasining zgarishi kutilayotgan paytda yillar

i ha individual diskontlash stavkasidan foydalanish mumkin. Bu esa z navbatida hisob-kitob ishlarini murakkablashtiradi.





²¹ Виленский П.Л., Ливщиц В.Н., Смоляк С.А. Оценка эффективности инвестиционных проектов: Теория и практика: учеб. пособие. – 4-е изд., перераб. и доп. – М.: Издательство «Дело» АНХ. – 2008. с.328.

²² O sha manba, 328-b.

Diskont stavkasi e ri kapital bozoridagi uzoq muddatli ssudalar i ha foiz stavkasiga yoki ssuda oluvchi tomonidan t la a iga foiz stavkasiga, haqiqatda, teng

lishi kerak. Boshqacha s z bilan aytganda, diskont e ri investorning zi uchun undan pasti samarasiz deb hisoblangan minimal foyda e ri lishi kerak.

Investitsiya loyihalarini sof joriy qiymat usuli asosida baholashdan olingan natija, a i sof joriy qiymat ijobiy miqdorga ega lsa (NPV>0), u holda investitsiyalarning rentabelligi diskont miqdoridan yuqori la i, NPV=0 holatda loyiha rentabelligi diskont stavkasiga (minimal qoplash e riga) teng la i, agar NPV<0 lsa, loyiha rentabelligi minimal miqdordan past la i.

Birinchi ikki holatda investitsiya loyihasini amalga oshirish mumkin. Bunda birinchisi investor kapitalining sishi ta i la ishi i rsatsa, ikkinchisi

pa asligi i ham, kamaymasligini ham bildiradi. Uchinchi holatda esa loyihadan kutiladigan daromadni olish imkonini bermaydi.

Sof joriy qiymat usuli shla g i h investitsiya miqdorining, a i investor boyligining qanchalik sishi i miqdoriy jihatdangina rsata oladi, holos.

Lekin, investitsiyalashning naqadar samaradorligini aniqlashda miqdoriy

zgarishlar va natijalarning zi etarli l a i.

Shuning uchun investitsiyalarning qanday nisbiy sishga ega ekanligi va uning

sish darajasini aniqlash uchun iqtisodiy baholashning boshqa usullaridan foydalanishga t g ri keladi.