Loyihalar turlari

4. Loyihani yakunlash
1. Loyihani xalol baholashdan maqsad loyihani muvaffakiyatli ishlashini yoki barbod bulishini sabablarini aniqlashdir. Bu baholash natijalari boshqa loyihalarni amalga oshirishda,xamda xato va kamchiliklarni tuzatishga yordam beradi. SHuningdek bu kelajakka loyiha yaratuvchilar uchun foydali sabok xisoblanadi.
Loyihani pirovard baholash loyihani amalga oshirilib u ikki uch yil ishlagandan sung keyin bajariladi. Pirovard baholash natijalari menejment uchun zaruriy ma’lumotlarni beruvchi tizimi xisoblanadi. YA’ni menejerlarga va manfaatdor foydalanuvchilarga aniq loyihalar bo`yicha kuzlangan natijalarga va samaralarga erishish xakida ma’lumot beradi. SHunday kilib loyihani pirovard baholash ikka vazifani, ya’ni ukuv xujjatlari va xisobot materiallari vazifasini bajaradi.
Loyihani pirovard baholashda quyidagi savollarga javob beriladi:
a) Loyihani birlamchi narxlarini aniq belgilanganmi va amalga oshirilganmi?
b)Loyihani texnik yechimlari va moddiy texnika ta’minotini ta’minlash usullari tugri bulib chikdimi?
v)Loyihadagi maxalliy,ijtimoiy iqtisodiy va ekologik sharoitlar tugri baholanganmi?
g)Loyiha natijalaridan foydalanadiganlar guruxi tugri aniqlanganmi va bu guruxga xizmat kursatish samarali bo`lganmi?
d)Loyiha yaratgan tashkilotni mustaxkamlashda etarli tarakkiyotga erishilganmi?
e)Loyihada smeta bo`yicha ortiqcha xarajatlar bo`lganmi, agar bo`lgan bulsa uning sababi nimada?
j)Rejalashtirilgan daromad me’yoriga erishilganmi? Agar erishilmagan bulsa buning sababi nimada?
Loyihani pirovard baholanganda uning natijalari umuman olganda ijobiy bulib, loyiha maqsadi amalga oshayotgan bulsa, loyihadagi ayrim kamchiliklarni kursatish xamda ularni sababchilarini jazolash urniga,ularni kaytarilmaslik xakida tavsiyalar berish maqsadga muvofikdir.
2. Loyihani pirovard baholashning yagona andozasi mavjud emas.SHuning uchun qabul qilingan pirovard baholashning milliy tizimlar bir biridan farq qiladi. Jaxon banki tajribasi bo`yicha loyihani pirovard baholash jarayonida yukori samaraga erishish uchun quyidagi shartlarga rioya qilish kerak:
a)Loyihani yaratish va uni amalga oshirilishida rahbarlik qilgan shaxslar pirovard baholashda ishtirok etishi zarur;
b)Baholashning haqqoniyligiga xech qanday gumon bo`lmasligi;
v)Baholash natijalari hamma uchun oshkora bo`lmog`i zarur;
g)YAkuniy baholashga imkoni boricha ko`proq loyihalar jalb qilinmog`i kerak va boshqalar.
3. Loyihani pirovard baholashda loyiha xodimlarini qatnashuvi loyihani amalga oshiruvchi menejerlar oldidagi javobgarlikni oshiradi. Agar loyihani pirovard baholash loyiha xodimlarisiz faqat tekshiruvchi xodimlar tomonidan bajarilsa uning natijalariga ishonmaslikka asos tug`iladi. SHuning uchun baholashda xolislikni ta’minlash maqsadida, u ikki bosqichda amalga oshiriladi:
1.Baholash loyiha tomonidan o`tkaziladi;
2.So`ngra olingan natijalar ekspertlar tomonidan tekshiriladi.
Loyihani pirovard baholash natijalarini keng tarqalishi ikki maqsadni amalga oshirishga imkon beradi, ya’ni birinchidan,tajribaga asoslangan bilimlarni xodimlar tomonidan o`zlashtirilishi, ikkinchidan, hisobotni yaxshilanishiga.
Loyihani pirovard baholashda zarur malakaga ega bo`lgan mutaxassislarni taklif qilish xam uni sifatiga va xolisligiga ijobiy ta’sir qiladi.

4.