3-§. Saylovoldi tashviqotini olib borishdagi cheklovlar
1
Bu haqda batafsil ma'lumоt darslikning 10-mavzusida berilgan.
169
Saylovoldi tashviqoti saylovlarni demokratik o’tishini ta’minlovchi shartlardan
bo’lib, u aslo saylovlarni erkin o’tishiga, saylovchilar o’z xohish-irodasini ixtiyoriy
amalga oshirishiga to’sqinlik, ta’sir qilmasligi kerak. Shuning uchun u qonun
doirasida tartibga solinib, unda albatta bajarilishi kerak shartlar va qilish mumkin
bo’lmagan harakatlar ko’rsatib qo’yilgan.
Avvalo shunga e’tibor berish kerakki saylovoldi tashviqoti aniq muddatda
boshlanib, belgilangan muddatda tugatiladi.
Prezident saylovi to’g’risidagi qonunda saylovoldi tashviqoti nomzod
ro’yxatga olingandan boshlanib, saylov kunida to’xtatiladi.
Deputatlikka saylov qonunlarida esa deputatlikka nomzodlar ro’yxatga
olingandan boshlanib, ovoz berishga bir kun qolganda to’xtatiladi. Ovoz berish kuni
va ovoz berishga bir kun qolganda tashviqot yuritishga yo’l quyilmaydi.
Binolarga, inshoatlarga va boshqa joylarga ilgari joylashtirilgan saylov oldi
tashviqoti materiallari saylovga bir kun qolganda olib qo’yiladi.
Saylovoldi tashviqotini saylovga bir kun qolganda to’xtalish haqida qoidani
qonunchiligimizga kiritilishi saylovchilarga o’z qarashlarini, siyosiy xayrixohligini
aniqlab olish, boshqacha aytganda, ularning kim uchun va qanday siyosiy dastur
uchun ovoz berish masalasida ongli ravishda aniq bir qarorga kelishi uchun
qo’shimcha vaqt berilishiga imkon yaratishni maqsad qilib qo’yadi. Qonunchilikni
bunday takomillashtirish ovoz berish arafasida turli suiiste’molchilik holatlarini
oldini olish imkoniyatlarini beradi
1
.
Saylovoldi tashviqoti olib borilganda foydalaniladigan ma’lumotlar boshqa
nomzodlarning, siyosiy partiyalarning huquqlarini va qonuniy manfaatlarini
buzmasligi sharti bo’lib, haqiqatga to’g’ri kelmaydigan, shuningdek, deputatlikka
nomzodlarning sha’ni va qadr-qimmatiga putur еtkazadigan ma’lumotlarni tarqatish
taqiqlanadi.
Qonunchilikda saylovoldi tashviqoti faqat qonunda belgilash usullar orqali
amalga oshirilishi ko’rsatilib, tashviqotni saylovchilarga bepul yoki imtiyozli
shartlarda tovarlar berish, xizmatlar ko’rsatish (axborot xizmatlaridan tashqari)
shuningdek pul mablag’lari to’lash yo’li bilan olib borish taqiqlanadi.
Tashviqot ishlari mablag’ sarflanadigan faoliyat, shuning uchun uni
moliyalashtirish qat’iy tartibga solinadi. Saylovoldi tashviqoti saylovga ajratilgan
mablag’ (davlat hisobidan) hisobidan moliyalashtirilab, boshqacha yo’l bilan
moliyalashtirishga yo’l qo’yilmaydi. Saylovoldi tashviqoti uchun xorijiy davlatlar,
tuzilmalar mablag’laridan foydalanish taqiqlanadi. Saylov uchun qonunda
belgilangan tartibda ixtiyoriy ajratilgan mablag’lar Markaziy saylov komissiyasi
(mahalliy Kenashlarga saylov o’tkazuvchi komissiyalar) tomonidan teng taqsimlanib,
biror-bir nomzod yoki siyosiy partiyaga imtiyoz berilmaydi.
Saylov kampaniyasi davrida saylovda ishtirok etmaslikka, ovoz bermaslikka
qaratilgan tashviqotlar taqiqlanadi. Bunday hollar yuz bersa tegishli tartibda
javobgarlikka tortishga asos bo’ladi.
1
Qarang: Karimоv I.A. Mamlakatimizda demоkratik islоhatlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarоlik jamiyatini
rivоjlantirsh kоnsepsiyasi. T.: О’zbekistоn, 2010, 40-bet.
170
Do'stlaringiz bilan baham: |