Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

OZODLIKDAN MAHRUM ETISHGA 
HUKM QILINGAN SHAXSLAR 
TA’LIMI VA KASB TAYYORGARLIGI 
Mahkumning umumiy 
o’rta ta’limi 
Jazoni 
ijro 
etish 
muassasalarida 
mahkumlarning  umumiy 
o’rta  ta’limi  tashkil 
etiladi. 
Muassasa 
ma’muriyati 
mahkumlarga 
ular 
ta’lim olishi va mustaqil 
ta’lim 
olishi 
uchun 
qonun 
hujjatlarida 
belgilangan 
tartibda 
sharoitlar 
yaratadi 
hamda  zarur  ko’mak 
ko’rsatadi.  
Yoshi o’ttizdan oshgan 
mahkumlar,  I  va  II 
guruh 
nogironlari 
xohishlariga 
ko’ra 
ta’lim 
olishga 
jalb 
etiladilar. 
 
Mahkumlarning  oliy 
va o’rta maxsus o’quv 
yurtlarida 
ta’lim 
olishiga 
yo’l 
qo’yilmaydi,  manzil-
koloniyalardagi 
mahkumlar 
bundan 
mustasno  bo’lib,  ular 
o’quv 
yurtlarining 
sirtqi 
bo’limlarida
 
ta’lim 
olishlari 
mumkin.O’quv 
yurtlarida 
ta’lim 
olayotgan 
mahkumlar 
imtihonlarni 
topshirish 
uchun 
qonun 
hujjatlariga 
muvofiq  ishdan  ozod 
qilinadi. 
 
Mahkumlarning o’rta 
maxsus  kasb-hunar  ta’limi 
va kasb tayyorgarligi  
Jazoni  ijro 
etish 
muassasalar
ida 
o’rta 
maxsus, 
kasb-hunar 
ta’limi 
beriladi  va 
(yoki) 
mahkumlar 
ishlab 
chiqarishda 
kasbga 
o’rgatiladi. 
 
Mahkumlarga 
o’rta  maxsus, 
kasb-hunar 
ta’limi  berish 
va 
ularni 
kasbga 
o’rgatish 
qonun 
hujjatlarida 
belgilangan 
tartibda 
amalga 
oshiriladi. 
 

---

153 
 
- bilimli bo’lishni va iste’dodni rag’batlantirish; 
- ta’lim tizimida davlat va jamoat boshqaruvini uyg’unlashtirish. 
 
Ta’lim  olish  huquqi  Respublikamizdagi  barcha  shaxslarga,  jumladan 
ozodlikdan mahrum qilish jazosini o’tayotgan shaxslarga nisbatan ham tatbiq 
etiladi.  O’zbekiston  Respublikasi  Jinoyat-ijroiya  kodeksining  100,  101-
moddalarida  aynan  ozodlikdan  mahrum  etish  jazosiga  hukm  qilingan 
shaxslarning  umumiy  o’rta,  o’rta  maxsus,  kasb-hunar  ta’limi  va  kasb 
tayyorgarligini tashkil qiilish masalalari mustahkamlangan. 
 
O’zbekiston 
Respublikasi 
Jinoyat-ijroiya 
kodeksining  
7-moddasi  2-qismida  mahkumni  axloqan  tuzatishning  asosiy  vositalariga 
umumiy va hunar ta’limi, kasb tayyorgarligi ham kiritilgan. 
Jazoni  ijro  etish  muassasalaridagi  mahkumlarning  umumiy  o’rta  va 
kasb-hunar  ta’limi  hamda  ularning  ishlab  chiqarishdagi  kasb  tayyorgarligi 
tashkil  etiladi.  O’quv  jarayoni  va  kasbga  o’rgatishni  tashkil  etish  ta’limi 
organlarining normativ hujjatlari talablariga muvofiq ravishda hamda saqlash 
rejimi,  kun  tartibi  va  turli  toifadagi  mahkumlarni  batamom  ajratib  qo’yish 
qoidlariga rioya etilishini inobatga olgan holda amalga oshiriladi.  
Shuni  alohida  qayd  etish  lozimki,  ozodlikdan  mahrum  etish  
muassasalarida jazo o’tayotgan mahkumlarning ma’lum bir qismini to’liq va 
umumiy  o’rta  ma’lumotga,  ayrim  hollarda  boshlang’ich  ta’limga  ega 
bo’lmaganlar tashkil etadi. 
Ana  shu  nuqtai  nazardan  ozodlikdan  mahrum  etish  joylarida  Jinoyat-
ijroiya  kodeksining  100–101-moddalariga  asosan  mahkumlarning  umumiy 
o’rta, o’rta  maxsus, kasb-hunar ta’limi va kasb tayyorgarligi  tashkil etiladi. 
Jazoni  ijro  etish  muassasalarida  ushbu  yo’nalishdagi  ishlar  O’zbekiston 
Respublikasi IIV va Xalq ta’limi vazirligining 1994-yil 22 fevraldagi 45/45-
sonli qo’shma buyruqlari asosida tartibga solingan bo’lib, unga muvofiq har 
bir sinfda jamlangan o’quvchilar soni 25 kishidan ortiq bo’lmasligi hamda 5-
sinf  va  undan  yuqori  bo’lgan  sinflarga  mo’ljallangan  dasturlar  asosida 
umumiy  o’rta  ta’lim  berilishi  nazarda  tutilgan.[  Ismailov  I.,  Yuldashev  M., 
Mirzaraimov I. Jinoyat-ijroiya huquqi: darslik. – Toshkent, 2010. – 98 b.] 
Ozodlikdan mahrum qilish jazosini o’tayotgan shaxslarning ta’lim olishlarini 
tashkil qilishda O’zbekiston Respublikasi ichki ishlar vazirining 2014-yil 29-
dekabrdagi 174-sonli buyrug’i bilan tasdiqlangan “O’zbekiston Respublikasi 
Ichki  Ishlar  vazirligi  ozodlikdan  mahrum  qilish  turidagi  jazoni  ijro  etish 
muassasalarining  ichki  tartib  qoidalari”  ham  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.[ 

---

154 
 
O’zbekiston  Respublikasi  qonun  hujjatlari  to’plami,  2013-y.,  31-son,  414-
modda.]
  
Ushbu 
qoidalarning 
417-bandiga 
muvofiq 
jazoni 
ijro 
etish 
muassasalarida  mahkumlarning  umumiy  o’rta  ta’limi  tashkil  etiladi.  JIEM 
ma’muriyati mahkumlarga ular ta’lim olishi va mustaqil ta’lim olishi uchun 
qonun  hujjatlarida  belgilangan  tartibda  sharoitlar  yaratadi  hamda  zarur 
ko’mak ko’rsatadi.