Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

FUQAROLIK ISHLARINI QO‘ZG‘ATISH BOSQICHIDA YURITILADIGAN PROTSESSUAL HUJJATLAR 

 

33 

 

II BОB

 

3) sud aynan o‘sha taraflar o‘rtasida, aynan bir predmet to‘g‘risida va 

aynan bir asoslar bo‘yicha chiqqan nizo yuzasidan ish yuritayotgan bo‘lsa; 

4)  taraflar  o‘rtasida  ushbu  nizoni  hal  qilish  uchun  hakamlik  sudiga 

topshirish haqida hakamlik bitimi tuzilgan bo‘lsa; 

5) ish shu sudning sudloviga taalluqli bo‘lmasa; 

6) ariza muomalaga layoqatsiz shaxs tomonidan berilgan bo‘lsa; 

7)  manfaatdor  shaxs  nomidan  arizani  ish  yuritish  vakolatiga  ega 

bo‘lmagan shaxs bergan bo‘lsa. 

Sudyaning ushbu modda 5-, 6- va 7-bandlarida nazarda tutilgan asoslar 

bo‘yicha  arizani  qabul  qilishni  rad  etishi,  basharti  yo‘l  qo‘yilgan  xatolar 

bartaraf etilsa, shu ish bo‘yicha sudga ikkinchi marta ariza bilan murojaat 

etishga to‘sqinlik qilmaydi. 

Shu o‘rinda  aytish  joizki, Oliy  Sud Plenumi qarorlarida  arizani  qabul 

qilishni  rad  etishning  yuqorida  ko‘rsatilgan  asoslaridan  tashqari  boshqa 

asoslari ham ko‘rsatilgan.  

Masalan,  O‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  Sudi  Plenumining  2011-yil 

20-iyuldagi  “Sudlar  tomonidan  nikohdan  ajratishga  oid  ishlar  bo‘yicha 

qonunchilikni  qo‘llash  amaliyoti  to‘g‘risida”gi  qarorida  ko‘rsatilishicha, 

nikohdan ajratish to‘g‘risidagi da’vo arizasini qabul qilishda shuni inobatga 

olish  lozimki,  Oila  kodeksining  39-moddasiga  muvofiq,  er  xotinining 

roziligisiz  uning  homiladorligi  vaqtida  va  bola  tug‘ilganidan  so‘ng  bir  yil 

mobaynida nikohdan ajratish to‘g‘risida ish qo‘zg‘atishga, garchi u tug‘ilish 

to‘g‘risidagi  yozuvlar  daftarida  bolaning  otasi  sifatida  yozilmagan  bo‘lsa 

ham, haqli emas. Mazkur qoida bola o‘lik tug‘ilgan yoki bir yoshga to‘lmay 

vafot  etgan  hollarga  ham  tatbiq  etiladi.  Xotinning  nikohdan  ajratish 

to‘g‘risida  ish  qo‘zg‘atishga  roziligi  bo‘lmagan  hollarda,  sudya  da’vo 

arizasini  qabul  qilishni  rad  etadi,  agar  u  qabul  qilingan  bo‘lsa,  sud  ish 

yuritishni tugatadi. Demak, mazkur holatda sud da’vo arizani qabul qilishni 

rad etish to‘g‘risida ajrim chiqaradi.