Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

 

409 

 

Aniqladi: 

 

Sudga da’vogar (F.I.O.) javobgarlar (F.I.O.), (F.I.O.) va (F.I.O.)ga nisbatan uyga 

kiritish, turar joyga nisbatan foydalanish huquqi va tartibini belgilash haqidagi da’vo 

arizasi bilan sudga murojaat qilgan. 

Sudning  2014-yil  23-sentabr  kunidagi  ajrimi  bilan  da’vo  arizasining  doimiy 

ro‘yxatdan o‘tkazish haqidagi qismi ish yurituvidan tugatilgan. 

Sud  majlisida  da’vogar  (F.I.O.)  da’vo  talablarini  quvvatlab,  javobgar  (F.I.O.) 

bilan  1998-yil  28-oktabrda  qonuniy  nikohdan  o‘tib  turmush  qurib,  Toshkent  shahar 

Olmazor  tumani  Sag‘bon  10-berk  ko‘cha  50-a  uyga  kelin  bo‘lib  tushganini  va  shu 

xonadonda  1999-yildan  to  shu  kunga  qadar  doimiy  ro‘yxatda  turishini,  javobgar 

(F.I.O.) bilan birgalikdagi turmushlaridan ikki nafar – 1999-yil 18-sentabrda tug‘ilgan 

(F.I.O.) va 2003- yil 5-sentabrda tug‘ilgan (F.I.O.) ismli farzandlari borligini, da’vogar 

kelin bo‘lib tushgan nizoli Toshkent shahar Olmazor tumani Sag‘bon 10-berk ko‘cha 

50-a uy marhuma qaynonasi (F.I.O.) egaligida bo‘lib, bu uy qonun bo‘yicha vorislik 

haqidagi  2007-yil  8-sentabr  kunidagi  guvohnomaga  asosan,  (F.I.O.),  (F.I.O.)  va 

(F.I.O.)larga  tegishli  ekanini,  javobgar  (F.I.O.)  o‘z  farzandlarini  moddiy  jihatdan 

ta’minlamaganini,  2005-yildan  beri  javobgar  (F.I.O.)  farzandlarining  ta’minotiga 

aliment  to‘lamasligini,  shu  bo‘yicha  bir  necha  marta  javobgarlikka  ham  tortilganini, 

shu sababli da’vogarning bir o‘zi farzandlarini tarbiyalab, moddiy ta’minlab kelganini, 

biroq ikki nafar voyaga yetmagan farzandlari tug‘ilganidan hozirgi kunga qadar hech 

qayerda  doimiy  ro‘yxatda  turmasligini,  katta  farzandi  –  1999-yil  18-sentabrda 

tug‘ilgan (F.I.O.) hozirgi kunda 15 yoshda bo‘lib, keyingi yil fuqarolik pasporti olishi 

kerakligini, ikkinchi farzandi 2003- yil 5-sentabrda tug‘ilgan (F.I.O.) hozir 11 yoshda 

ekanligini, u ham 3 yildan keyin Mudofaa bo‘limida ro‘yxatga olinib, tibbiy ko‘rikdan 

o‘tishi kerakligini, javobgar (F.I.O.) ikki nafar farzandini nizoli uy ro‘yxatiga kiritishga 

qattiq  qarshilik  qilayotganini,  (F.I.O.)  bilan  o‘rtalaridagi  nikoh  Fuqarolik  ishlari 

bo‘yicha Shayxontohur tumanlararo sudining 2014-yil 2-apreldagi hal qiluv qaroriga 

binoan bekor qilinganini bayon qilib, suddan da’voni qanoatlantirishni va da’vogarni 

ikki  nafar  voyaga  yetmagan  farzandlari  bilan  birgalikda  Toshkent  shahar  Olmazor 

tumani Sag‘bon 10-berk ko‘cha 50-a uyga kiritib qo‘yishni, uyga nisbatan foydalanish 

huquqi va tartibini belgilashni so‘radi.  

Sud  majlisida  javobgar  (F.I.O.)  da’vogarning  da’vo  talabini  tan  olmay,  unda 

da’vogar  bilan  1998-yil      28-oktabrda  qonuniy  nikohdan  o‘tib  turmush  qurganini, 

o‘rtalarida ikki nafar farzandlari borligini, 2014-yil 2- aprelda o‘rtalaridagi nikoh bekor 

qilinganini,  Toshkent  shahar  Olmazor  tumani  Sag‘bon  10-berk  ko‘cha  50-a  uy 

marhuma  onasi  (F.I.O.)ning  egaligida  ekanligini,  2005-yilda  onasi  uyni  ukasi 

(F.I.O.)ning egaligiga o‘tkazib beraman deganini, lekin kasal bo‘lib qolgani uchun bu 

amalga  oshmaganini,  marhuma  onasi  (F.I.O.)  2006-yil  12-oktabrda  vafot  etganini, 

---

FUQAROLIK ISHLARI BO‘YICHA PROTSESSUAL HUJJATLARLARDAN NAMUNALAR 

 

410 

 

hozirgi kunda  shar’iy  nikoh  asosida  boshqa  ayol  bilan  yashayotganini,  da’vogarning 

nizoli uyga kirib yashashiga umuman sharoit yo‘qligini, chunki da’vogar nizoli uyga 

kirsa  janjal  qilishini,  yana  IIBga  murojaat  qilishini,  dastlabki  sud  majlisida 

farzandlarining  nizoli  xonadonga  doimiy  ro‘yxatga  kirishiga  qarshi  emasligini 

bildirganini,  keyingi  sud  majlislarida  esa  javobgar  (F.I.O.)  da’vogar  va  ikki  nafar 

farzandining nizoli xonadonga kirib yashashiga va doimiy ro‘yxatga kiritilishiga qarshi 

ekanligini, unga da’vogarga nisbatan turar-joydan foydalanish huquqini yo‘qotgan deb 

topish haqidagi  qarshi da’vo ariza berish huquqi tushuntirilganini, lekin qarshi da’vo 

ariza taqdim qilmaganini bildirib, da’vo arizani rad qilishni so‘radi. 

Sud majlisida javobgar (F.I.O.) da’vogarning da’vo talablarini tan olmay, nizoli 

xonadon  marhuma  onasiga  tegishli  bo‘lganini,  uyning  bir  qismiga  merosxo‘r 

ekanligini, da’vogarning nizoli uyga bugungi kunda kirib yashashiga qarshi ekanligini, 

chunki  da’vogar  va  javobgar  ukasi  (F.I.O.)  kelishmovchiliklar  oqibatida  ajrashib 

ketishganini,  agar  da’vogar  (F.I.O.)  nizoli  xonadonga  kirib  yashasa,  yana  o‘rtada 

janjallar  bo‘lishi  mumkinligini,  ukasining  tinch  yashashini  xohlashini,  hozirgi  kunda 

nizoli uy yashash uchun yaroqsiz holatda ekanligini, bor-yo‘g‘i 2 ta xona mavjudligini, 

unda  ukasi  (F.I.O.)  yashab  kelayotganini,  da’vogarning  nizoli  uyga  kirib  yashashiga 

sharoit umuman yo‘qligini, da’vogar va uning farzandlarining nizoli xonadonga kirib 

yashashiga  va  doimiy  ro‘yxatga  kirishiga  qarshi  ekanligini,  sud  tomonidan  qarshi 

da’vo berish huquqi tushuntirilganini, da’vogarga nisbatan hech qanday qarshi da’vo 

ariza taqdim qilmaganini bildirib, da’vo arizani rad qilishni so‘radi. 

Sud majlisida javobgar (F.I.O.) da’vogarning da’vo talabini dastlab tan olib, bu 

haqida  yozma  ariza  taqdim  qilib,  keyinchalik  sud  majlislarida  da’vo  arizasini  tan 

olmay,  nizoli  xonadon  marhuma  onasiga  tegishli  bo‘lganini,  hozirgi  kunda  uy 

da’vogar  (F.I.O.)    akasi  (F.I.O.)ning  sobiq  turmush  o‘rtog‘i  ekanligini,  da’vogar  va 

uning  farzandlarining  nizoli  xonadonga  kirib  yashashiga  qarshi  ekanligini,  sud 

tomonidan  unga  qarshi  da’vo  arizasi  berish  huquqi  tushuntirilganini,  da’vogarga 

nisbatan hech qanday qarshi da’vo arizasi taqdim qilmaganini ta’kidlab, da’vogarning 

da’vo arizasini rad qilishni so‘radi. 

Sud  taraflarning  ko‘rgazmalarini  va  Olmazor  tuman  prokurorining  yordamchisi 

(F.I.O.)ning  da’vo  arizasini  qanoatlantirish  haqidagi  fikrini  tinglab,  ish  hujjatlarini 

muhokama  etib  va  to‘plangan  dalillarga  huquqiy  baho  berib,  da’vo  talablarini  asosli 

deb hisoblab, quyidagilarga ko‘ra uni qanoatlantirishni lozim deb topadi. 

Aniqlanishicha,  nizoli  Toshkent  shahar  Olmazor  tumani  Sag‘bon  10-berk 

ko‘chasi 50-a uy (F.I.O.), (F.I.O.) va (F.I.O.)ga Toshkent shahar Yakkasaroy tuman 1-

sonli  DNIda  2006-yil  19-iyul  kuni  reestr  raqami  11-603-son  bilan  qonun  bo‘yicha 

rasmiylashtirilgan vorislik guvohnomasi va 2007-yil 18-sentabr kunidagi reestr raqami 

20-645-son bilan qonun bo‘yicha rasmiylashtirilgan vorislik guvohnomalariga asosan 

tegishlidir. 

---

FUQAROLIK ISHLARI BO‘YICHA PROTSESSUAL HUJJATLARLARDAN NAMUNALAR 

 

411 

 

Da’vogar (F.I.O.) javobgar (F.I.O.) bilan 1998-yil 28-oktabrda qonuniy nikohdan 

o‘tib turmush qurishgan va da’vogar nizoli Toshkent shahar Olmazor tumani Sag‘bon 

10-berk  ko‘chasi  50-a  uyga  kelin  bo‘lib  tushgan  va  shu  yerda  javobgarlar,  ya’ni 

turmush o‘rtog‘i hamda uning oila a’zolari bilan birga yashay boshlagan. 

Birgalikdagi turmushlaridan ikki nafar – 1999-yil 18-sentabrda tug‘ilgan (F.I.O.) 

va 2003- yil 5-sentabrda tug‘ilgan (F.I.O.) ismli farzandlari bor.  

Taraflar  o‘rtasidagi  qonuniy  nikoh  Fuqarolik  ishlari  bo‘yicha  Shayxontohur 

tumanlararo sudining 2014- yil 2-aprel kunidagi hal qiluv qarori bilan bekor qilingan. 

Da’vogar  2003-yilda  javobgar  bilan  kelishmovchiliklar  natijasida  nizoli  uydan 

chiqib ketishga majbur bo‘lgan. Hozirda da’vogar nizoli xonadonga qaytishga harakat 

qilgan,  lekin  javobgar  (F.I.O.)  uyga  kirishga  qarshilik  qilayotganligi  sababli,  sudga 

murojaat qilgan. 

Da’vogar (F.I.O.) nizoli xonadonda doimiy ro‘yxatda turadi. 

Garchi,  sud  majlislarida  bayonnoma  orqali,  shuningdek,  sudga  chaqiruv  xatlari 

orqali javobgarlarga bir necha marotaba turar joydan foydalanish huquqini yo‘qotgan 

deb  topish  haqidagi  qarshi  da’vo  berish  huquqi  tushuntirilsa-da,  ular  qarshi  da’vo 

arizasi bermadilar. Oxirgi sud majlislarida javobgarlar ularga turar joydan foydalanish 

huquqini  yo‘qotgan  deb  topish  haqidagi  qarshi  da’vo  berish  huquqi  tushuntirilgani, 

suddan  yuborilgan  xatlarni  olganliklari,  qarshi  da’vo  arizasi  bermaganliklari  haqida 

tushuntirish xati yozib berdilar. 

O‘zbekiston Respublikasi Uy-joy kodeksining 32-moddasiga ko‘ra, uy, kvartira 

mulkdorining  oila  a’zolari,  shuningdek,  u  bilan  doimiy  yashayotgan  fuqarolar,  agar 

ularni  ko‘chirib  kelgan  paytda  yozma  ravishda  boshqa  hol  qayd  etilgan  bo‘lmasa, 

uydagi,  kvartiradagi  xonalardan  mulkdor  bilan  teng  foydalanishga  haqlidirlar.  Ular 

mulkdor  bergan  turar  joyga  o‘zlarining  voyaga  yetmagan  farzandlarini  ko‘chirib 

kiritishga  haqlidirlar.  Bu  shaxslar  uy,  kvartiraning  mulkdori  bilan  oilaviy 

munosabatlarni tugatgan taqdirda ham ularda turar joydan foydalanish huquqi saqlanib 

qoladi. 

Sud yuqoridagi qonun talabidan va ish holatlaridan kelib chiqib, da’vogar (F.I.O.) 

garchi  sudga  uydan chiqib  ketganidan  so‘ng o‘n  yil o‘tib  nizoli  uyga  kiritish  haqida 

talab bilan murojaat qilgan bo‘lsa-da, uning shu nizoli uyda doimiy ro‘yxatda turishiga 

va  ushbu  holatda  uning  foydalanish  huquqi  mavjudligiga,  javobgarlarga  bir  necha 

marotaba  xatlar,  sud  majlisi  bayonnomasi  orqali  qarshi  da’vo  arizasi  berish  huquqi 

tushuntirilsa-da, ular qarshi da’vo taqdim qilmaganliklariga, bundan tashqari, ikki nafar 

voyaga yetmagan – 1999-yilda tug‘ilgan (F.I.O.) va 2003-yilda tug‘ilgan (F.I.O.) ismli 

farzandlar  uy  mulkdorlaridan  birining  farzandlari  ekanligiga  huquqiy  baho  bergan 

holda  da’vo  arizasini  qanoatlantirish  va  da’vogarni  ikki  nafar  voyaga  yetmagan 

farzandi  bilan  nizoli  xonadonga  kiritish  va  foydalanish  huquqini  belgilash  haqidagi 

xulosaga keladi. 

---

FUQAROLIK ISHLARI BO‘YICHA PROTSESSUAL HUJJATLARLARDAN NAMUNALAR 

 

412 

 

Shuningdek, sud tomonidan da’vogarning foydalanish tartibini belgilash haqidagi 

da’vo  talabini  muhokama  qilinib,  amaldagi  qonun  talablariga  ko‘ra,  uy,  kvartiraning 

mulkdori  bilan  uning  sobiq  oila  a’zolari,  qolaversa,  u  bilan  doimiy  yashayotgan 

fuqarolar o‘rtasida turar joydan foydalanish tartibi taraflar kelishuvi bilan belgilanishini 

inobatga  olib,  foydalanish  tartibini  belgilash  haqidagi  talabni  rad  qilishni  lozim  deb 

hisoblaydi. 

Sud  davlat  boji  masalasini  FPKning  116-moddasiga  muvofiq  muhokama  qilib, 

javobgarlardan da’vogar foydasiga da’vo arizasi berishda to‘langan 48100 so‘m davlat 

bojini undirish haqidagi xulosaga keladi. 

Yuqoridagi asoslarga ko‘ra va O‘zbekiston Respublikasi Uy-joy Kodeksining 32-

moddasi, O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik protsessual kodeksining 116-, 203–206-

moddalarini qo‘llab, sud