Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

meros  ochilgan  kunga  kelib  16  yoshga  to‘lmagan  o‘smirlar,  18 

yoshga to‘lmagan o‘quvchilar. 

Mehnatga  qobiliyatsiz  shaxsni  meros  qoldiruvchining  qaramog‘ida 

bo‘lgan  deb  topish  uchun  bunday  shaxs  meros  qoldiruvchining  to‘liq 

ta’minotida  bo‘lganligi  yoki  undan  olib  turilgan  moddiy  yordam  uning 

hayot kechirishi uchun asosiy va doimiy manba bo‘lganligi fakti aniqlanishi 

lozim.  Meros  qoldiruvchining  qaramog‘ida  bo‘lganlik  fakti  fuqarolarning 

o‘zini  o‘zi  boshqarish  organi,  ish  (xizmat)  joyi  ma’muriyati,  ijtimoiy 

ta’minot  bo‘limi  tomonidan  berilgan  hujjatlar,  shuningdek,  guvohlarning 

ko‘rsatuvlari bilan tasdiqlanishi mumkin. 

Shuningdek,  mazkur  masala  yuzasidan  Oliy  Sudi  Plenumining  1991-

yil  20-  dekabrdagi  “Yuridik  ahamiyatga  ega  bo‘lgan  faktlarni  belgilash 

haqidagi  ishlar  bo‘yicha  sud  amaliyoti  to‘g‘risida”gi  qarorida  tushuntirish 

berilishicha,  meros  qoldiruvchi  bilan  qaramog‘ida  bo‘lgan  shaxs  o‘rtasida 

qarindoshlik munosabatlarining bor-yo‘qligi ahamiyatga ega emas. 

Nafaqa  tayinlash  uchun  birovning  qaramog‘ida  bo‘lganlik  faktini 

belgilashda,  o‘lganning  qaramog‘ida  bo‘lgan  oila  a’zolari  boquvchisining 

o‘limi  munosabati  bilan  nafaqa  olish  huquqiga  ega  ekanliklarini  nazarda 

tutish  kerak  (halok  bo‘lganning  qaramog‘ida  bo‘lgan-bo‘lmaganligidan 

qat’iy  nazar  nafaqa  tayinlanadigan,  frontda  halok  bo‘lgan  harbiy 

xizmatchilarning ota-onalari, er-xotinlari va bolalari bundan mustasno). 

Nafaqa  qonunchiligi  bilan  o‘rnatilgan,  boquvchisining  o‘limi 

munosabati  bilan nafaqa  olishga  huquqi  bo‘lgan  mehnatga  layoqatsiz oila 

a’zolarining doirasi qat’iy va kengaytirilgan talqinga yo‘l qo‘yilmaydi. Shu 

sababli,  sudlar  bu  ro‘yxatda  ko‘rsatilmagan  shaxslardan  birovning 

qaramog‘ida bo‘lganlik faktini belgilash haqidagi arizalarni qabul qilishga 

haqli emaslar. Qaramog‘ida bo‘lish muddati bu holatda ahamiyatsizdir. Oila 

a’zolarining boshqa-boshqa yashashligi, arizachini boqishga majbur bo‘lgan 

boshqa  qarindoshlarining  borligi,  qaramog‘ida  bo‘lganlik  faktini  istisno 

etmaydi. 

---