Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Ma’lumot uchun! Gumon qilingan va ayblanayotganlarni so‘roq 

qilish  samaradorligini  ta’minlash  uchun,  qoidaga  ko‘ra,  sodir  etilgan 

jinoyat  ishi  yuzasidan  ishonchli  dalillar  yig‘ilgan  bo‘lishi  kerak. 

Ularni  so‘roq  qilish  taktikasi  so‘roq  qilinuvchini  o‘z  aybini  inkor 

etishi  bema’ni  ekanligiga  ishontiradigan  ma’lumotlarning  mantiqiy 

tahliliga  asoslangan  bo‘lishi  kerak.  Bunday  toifadagi  ishlar  bo‘yicha 

ayblanuvchilar  o‘z  aybini  boshqalarga,  ayniqsa,  bo‘ysunuvchilarga 

to‘nkashga  moyil  bo‘ladilar,  tajribalari  yetishmaganliklari,  normativ 

hujjatlar  talablarini  buzish  xavfliligini  bilmaganliklarini  ro‘kach 

qiladilar. Ba’zan ular o‘z ayblarini tan olib uni yumshatishga harakat 

qiladilar,  zararli  oqibatlarni  inkor  etadilar  yoki  unchalik  emas  deb 

hisoblaydilar,  ba’zan  ishlab  chiqarish  manfaati  uchun  shunday 

qilganliklari,  yuqori  lavozim  shaxs  ko‘rsatmalari  mavjudligini  pesh 

qiladilar. 

---

 

474 

xos tomonlari, jinoyat ishi materiallarini bilib olishi, mutaxassislar bilan 

maslahatlashishi zarur. 

Tergovchi  ayblanuvchini  so‘roq  qilayotganda  uning  shaxsi,  kasb 

mahorati,  zararli  chiqindilarni  qaerga  va  qancha  tashlashga  oid 

ko‘rsatma  berishda  nimalarga  asoslanganligi  to‘g‘risida  ma’lumotlarga 

ega  bo‘lishi  kerak.  Mazkur  ish  bo‘yicha  ayblanuvchi  ko‘rsatmasini 

ekspertiza xulosasi va boshqa ma’lumotlar bilan taqqoslab ko‘rish kerak. 

Ayblanuvchini  so‘roq  qilish  jarayonida  va  boshqa  tergov 

harakatlarini  mazkur  jinoiy  qilmishni  sodir  etish  sabablari  va 

sharoitlarini  belgilashga  alohida  ahamiyat  berish  kerak:  bu  ishlab 

chiqarishni  tashkil  etishda  va  faoliyat  ko‘rsatishidagi  nuqsonlar,  tabiiy 

resurslarni  muhofaza  qilish  va  ulardan  oqilona  foydalanishda  ba’zi 

mansabdor shaxslarning e’tiborsizligi, tozalash inshootlari ishi bo‘yicha 

nazoratning  yo‘qligi,  texnik  vositalar  va  transport  bilan  yomon 

ta’minlanganligi,  ba’zi bir ishlab  chiqarish jarayonlarida hisob ishlarini 

yuritish,  chiqindilar  saqlash  va  ularni  hisobga  olib  borish  va  boshqalar 

talabga  javob  bermaydi.  Tergovchi  mutaxassislar  yordamida  xuddi 

shunday  jinoiy  xatti-harakatlarning  oldini  olish  choralarini  ko‘rishga 

majbur.