Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

6-bosqich.Jabrlanuvchilarini  ekspluatatsiya  qilish.Ekspluatatsiya 

qilishning  quyidagi  turlari  mavjud:  seksual  xarakterdagi  ekspluatatsiya; 

sohasida 

ishlashga 

qaratilgan 

ekspluatatsiya. 

Ushbu 

holat 

jabrlanuvchining  mehnatidan  moddiy  boyliklarni  yaratish  maqsadida 

foydalanishda  ifodalanadi;  tilanchilik;  inson  tana  yoki  ichki  a’zolarini 

olish maqsadida.  

---

 

417 

Xalqaro  migratsiya  tashkiloti  ma’lumotlariga  ko‘ra,  sobiq  Sovet 

Ittifoqi  hududida    ayollarni  taklif  qiluvchi,  pochta  orqali  ish  olib 

boruvchi  “nikoh  agentliklari”  uyushgan  jinoiy  guruhlar  nazorati  ostida 

bo‘lgan.  Bu  agentliklarning  ko‘pi  Internet  orqali  ish  ko‘radi. 

YOllovchilar “nikoh agentliklari”dan sayohat qilishni yoki muhojirlikda 

bo‘lish  istagida  yosh  juvonlarni  izlab  topish  vositasi  sifatida 

foydalanadilar.  SHahvoniy  xizmatlar  ko‘rsatishga  oid  noqonuniy 

faoliyat  bir  necha  shakllarda  namoyon  bo‘ladi.  YOllovchilar  bunda, 

vositachilar  yoki  yordamchilar  ko‘magidan  foydalanishi  ham  mumkin. 

Odatda,  yollovchilarning  o‘zi  ayoldan  bir  muncha  vaqt  foydalanadi, 

keyin  esa  uni  turli  pornografik  harakatlarga  majburlaydi  va  oxir-

oqibatda qo‘shmachilik bilan  shug‘ullanuvchi shaxslarga sotib yuboradi 

yoki ayolni bevosita fohishaxonaga topshiradi. 

Ayollarni  yollashda eng keng tarqalgan usullardan yana biri – bu 

ularning  ishonchini  qozongan  do‘stlari  va  tanishlari  orqali  yollashdir. 

Bunday  holat  “ikkinchi  to‘lqin”  deb  nomlanib,  unda  O‘zbekiston 

hududidan olib ketilgan ayollar uylariga boshqa ayollarni yollash uchun 

qaytariladilar.  Ayolllar  boshqa  davlatga  olib  chiqib  ketilgan  vaqtdan 

boshlab  shahvoniy  maqsadlarda  ekspluatatsiya  qilinadi.  Majburiy 

turdagi  shahvoniy  xizmat  ko‘rsatish  bu  shaxsni  o‘zi  hoxlamagan  holda 

jinoyat jabrlanuvchisiga aylanishiga olib keladi.  

YOllash  usullaridan  qat’i  nazar  yollangan  ayollarning  aksariyati 

shahvoniy ekspluatatsiya va majburlanishga duch kelish haqida umuman 

bilmaydi.  Ayol  belgilangan  mamlakatga  etib  borganidan  so‘ng  “odam 

savdogarlari”  yoki  “qo‘shmachilar”  unga  ofitsiantka,  enaga  yoki  avval 

taklif  etilganidek  biron-bir  kasb  egasi  sifatida  ishlamasligini,  balki 

fohishalik bilan shug‘ullanishi to‘g‘risida ma’lum qiladilar.