Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Ma’lumot  uchun!  Qotillik  jinoyatlarini  sodir  etishda 

jinoyatchilar turli  usul va qurollarni qo‘llaydilar. Ko‘p hollarda ular 

o‘q otish va sovuq qurollar, turli uy-ro‘zg‘or buyumlari (pichoq, tesha, 

bolta), biror qattiq predmet (temir, tosh kabi)lar bilan jarohat yetkazib 

sodir  etadilar.  Qotillik  jinoyatlari  bo‘g‘ish,  nafas  olish  yo‘llarini 

bekitish,  zaharlash,  suvda  cho‘ktirish,  portlatish  va  boshqa  usullari 

bilan ham sodir etiladi. 

Ma’lumot  uchun!  Sud  tibbiyotida  o‘limning  uch  turi  farqlanadi: 

odam  o‘ldirish;  o‘zini  o‘zi  o‘ldirish  va  baxtsiz  hodisa  oqibatida  odam 

o‘lishi. Odam o‘ldirishda aybdorni topish va uni jazolash hamda jinoyat 

sabablarini va unga imkoniyat yaratgan sharoitni aniqlab, bartaraf etish 

zarurati  tug‘iladi.  O’zini  o‘zi  o‘ldirishda  bu  hodisaga  sabab  bo‘lishi 

mumkin bo‘lgan faktlarni aniqlash, shuningdek fojiaviy yakunga sabab 

bo‘lgan  holatlar  va  shartlarni  aniqlash  lozim  bo‘ladi.  Baxtsiz  hodisa 

oqibatida  odam  o‘lishida  esa,  odam  o‘limi  bilan  tugallangan  ushbu 

holatning  yuzaga  kelishiga  sabab  bo‘lishi  mumkin  bo‘lgan  shaxslarni 

aniqlash,  shuningdek  baxtsiz  hodisaga  olib  kelgan  omillar  va  shart-

sharoitni  aniqlash  talab  etiladi.  Qotillik,  ya’ni  qasddan  insonni 

hayotdan  mahrum  etish  jinoyatlari  og‘ir  va  tergov  uslubi  ancha 

murakkab kechadigan hodisalardan hisoblanadi.  

---

 

353 

xususiyatini keltirib chiqaradi. 

Jinoyatning  kriminalistik  tavsifini  belgilashda  yuqorida  keltirilgan 

holatlarni  oldinma-ketinligi,  hodisa  joyidagi  vaziyatlarni  kelib  chiqishi, 

birining  oqibati  ikkinchisida  ma’lum  izlarning  qoldirishi  kabilarini 

aniqlash  tergov  dastlabki  bosqichining  muvaffaqiyatli  bo‘lishiga  asos 

hisoblanadi. 

 

Jinoyatchi  atayin  tayyorgarlik  ko‘radi,  hodisa  joyidagi  izlarni 

yo‘qotishga,  qurolni  o‘zi  bilan  olib  ketishga,  ba’zida  marhumning 

tanasini  bekitish-yo‘qotishga  ham  harakat  qiladi.  Bunday  jinoyatlar 

tergov  olib  borish,  isbotlash  nuqtai  nazaridan  murakkab  bo‘lib,  bir 

muncha  qiyinchiliklarni  keltirib  chiqaradi.  Qotillikning  bu  turini  tergov 

qilishda  tergovchi  mutaxassislik  mahoratini  ijodiy  qo‘llay  bilishligi, 

dastlabki  surishtiruv 

ma’lumotlaridan  to‘g‘ri  foydalana  olishi, 

kechiktirib  bo‘lmaydigan  tezkor  va  tergov  harakatlarini  o‘z  vaqtida  va 

sifatli qilib o‘tkazishi talab etiladi. 

 

Jinoyat  sodir  etilgan,  jabrlanuvchining  murdasi  topilgan  joylarda