Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Giyohvandlik vositalari yoki psixotrop moddalar bilan qonunga 

xilof ravishda muomala qilish bilan bog‘liq jinoyatlarni tergov qilish 

uslubining asoslari 

 

Giyohvandlarni  qo‘lga  olishning  eng  samarali  usuli  to‘satdan 

harakat  qilish  hisoblanadi.  Jinoyatni  sodir  etish  usullari  va  niqoblanishi 

to‘g‘risidagi  ma’lumotlarni  hisobga  olib,  qo‘lga  tushiriladigan  joy 

belgilanadi.  Qo‘lga  tushirish  giyohvandlik  vositalar  va  psixotrop 

moddalarni  olib  ketayotgan  transportda,  turar  joyda  oldi-sotdi  bitimi 

amalga 

oshirilayotganda, 

ko‘knori 

va 

nashadan 

giyohvand 

---

 

534 

tayyorlayotganda,  giyohvandlik  moddalari  qabul  qilayotganda  ma’lum 

joyda 

saqlayotganda; 

iste’mol 

qilayotganda, 

jo‘natayotganda, 

sotayotganda  amalga  oshiriladi.  SHuningdek  giyohvandlik  vosita 

olinadigan  o‘simliklarni  etishtirishda,  ekishda,  ishlov  berayotganda, 

hosilini  yig‘ishtirib  olayotganda  ham  qo‘lga  tushirish  mumkin. 

Formatsevtika  korxonasida  o‘g‘irlangan  giyohvandlik  vositalarni  olib 

chiqayoganda; dorixona yoki davolash muassasasida ularni soxta retsept 

bo‘yicha olib ketayotganda ham qo‘lga tushirish mumkin. 

Giyohvandlik  vositalarni  farmatsevtika  korxonalari,  davolash 

muassasalari,  dorixonalardan  o‘g‘irlik  yo‘li  bilan  olganlarni  tergov 

qilishda  quyidagi  masalalarga  oydinlik  kiritish  kerak:  1)  o‘g‘irlik  sodir 

etilganmi?  2)  kim  sodir  etgan?  3)  qanday  usulda  amalga  oshirilgan?  4) 

muntazam  sodir  etib  turilganmi?  5)  o‘g‘irlangan  giyohvand  moddalar 

miqdori?  6)  o‘g‘irlangan  moda  qaerga  yashirilgan?  7)  o‘g‘irlikdan 

maqsad  iste’mol  qilishmi  yoki  sotishmi?  8)  olib-sotarlar  bilan  oldindan 

kelishib  olinganmi?  9)  o‘g‘irlangan  moddalar  qaysi  yo‘llar  bilan 

tarqatilgan? 10) o‘g‘irlikka qanday sharoit imkon bergan? 

Giyohvandlik vositalarni sotish bilan bog‘liq ishni tergov qilishda 

quyidagi  holatlar  aniqlanishi  darkor?  1)  giyohvandlik  vositasining 

manbai  qaerda?  2)  u  kimdan  xarid  qilingan?  3)  oldi-sotdi  haqida 

oldindan  kelishib  olinganmi?  4)  muhsulot  qanday  baholarda  sotib 

olingan? 

5) 

mahsulotni 

o‘tkazish  yo‘llari?  6)  javobgarlikni 

og‘irlashtiradigan  va,  aksincha,  engillashtiradigan  holatlar,  chunonchi 

guruhning  mavjud  bo‘lganligi,  muntazamligi  va  h.k.  7)  jinoyat  sodir 

etishga qanday sharoitlar imkon bergan? 

Muayyan  shaxsdagi  yohvandlik  vositalarning  mavjudligi  tugal 

jinoyat tarkibini tashkil etadi, chunki qonunga ko‘ra, bu vositalarni o‘zi 

iste’mol  qilish  uchun  olganlar  ham  javobgarlikka  tortiladilar;  shu  bilan 

birga tajriba ko‘rsatadiki, giyohvandlik vositalarni tarqatish bilan bog‘liq 

jinoyatlar  uyushgan  guruh  tomonidan  amalga  oshiriladi.  SHu  sababli 

jinoyat bilan aloqador barcha shaxslarni aniqla bolish zarur.