Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

26-MAVZU. O‘ZGALAR MULKINI TALON-

TOROJ QILISH JINOYATLARINI TERGOV 

QILISH 

 

O‘zgalar  mulkini  talon-toroj  qilish  jinoyatlarining  kriminalistik 

tavsifi.  Dastlabki  materiallarni  tahlil  etish  va  jinoyat  ishini  qo‘zg‘atish. 

Davlat  mulkini  talon-toroj  qilishjinoyatlarini  tergovini  rejalashtirish. 

Dastlabki va keyingi tergov harakatlarini o‘tkazish. 

 

O‘zgalar mulkini talon-toroj qilish jinoyatlarining 

kriminalistik tavsifi 

Davlat va jamoat mulkini talon-toroj qilish jinoyatini kriminalistik 

tahlili  tahlil  qilishda  davlat  va  jamoat  mulkini  mansabdor  shaxslar 

tomonidan talon-toroj qilinishiga kriminalistik tavsif berish kerak. 

 

 

---

 

387 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Talon-toroj jinoyati mansabdor shaxslar tomonidan sodir etilganda 

uni sodir etish usulini ikki turga ajratish mumkin: 

oddiy  talon-toroj,  ya’ni  hech  qanday  niqobsiz  mulkni  qonunsiz 

egallab  olish  va  niqoblab  sodir  etilgan  jinoyat.  Bu  turdagi  jinoyatlar 

quyidagi usullar bilan sodir etiladi: 

a)  hisob-kitob  hujjatlarini,  hisob-kitob  reestridagi  kirim-chiqim 

yozuvlarini qalbakilashtirish; 

b)  savdo  bazalarida  va  omborlardahisobga  olinmagan  ortiqcha 

mahsulotlarni vujudga keltirish; 

v)  ishlab  chiqarish  jarayonida  hisobga  olinmagan  ortiqcha 

mahsulotlarni vujudga keltirish; 

g) g‘arazli maqsadlarda pulni boshqa shaxslarga berish; 

d) pul vositalarini noqonuniy ravishda, aldov yo‘li bilan olish. 

Mansabdor shaxslar tomonidan talon-toroj jinoyatlari o‘zlashtirish, 

rastrata,  mansab  vakolatini  suiiste’mol  qilish,  soxtakorlik,  vakolat 

doirasidan chetga chiqish orqali ham sodir etiladi. 

Davlat  va  jamoat  mulkini  talon-toroj  qilish  jinoyatlarini 

o‘rganishda  jinoyatchining  shaxsiy  xususiyatlarini  ham  e’tiborga  olish 

lozim.  Agar  talon-toroj  bir  guruh  mansabdor  shaxslar  tomonidan 

tashkiliy  ravishda  sodir  etilgan  bo‘lsa,  jinoyat  ishtirokchilarining  har 

birining  roli,  tashkilotchilari  aniqlanishi  lozim.  Ko‘pincha  bunday 

jinoyatlar  firibgarlar,  yulg‘uchlar  tomonidan  sodir  etiladi,  ular  moliya-

xo‘jalik  ishlari,  ishlab  chiqarish  jarayonida  hisob-kitobni  yaxshi 

biladigan odamlar hisoblanadilar. 

Talon-toroj  jinoyatining  kriminalistik  tavsifiga  yana  talon-toroj 

qilish  motivi,  ayblanuvchining  aybdorlik  darajasi,  keltirilgan  zarar 

miqdori, jinoyat sodir etilgan vaqt, joy va shart-sharoitlar ham kiradi. 

Jinoyat protsessual qonuni va jinoyat protsessi nazariyasi dastlabki 

tergovni  o‘tkazish  va  ishni  sudda  ko‘rishda  isbotlash  predmeti  haqida