Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

quyidagi asosiy vazifalar hal qilinadi: 
 
a) yong‘in yuz bergan joyni tekshirish va uning sharoitlarini qayd 
etish;
b) yong‘in o‘chog‘ini aniqlash; 
v) o‘t qo‘yish yoki yong‘in xavfsizligi qoidalarini jinoiy buzish 
belgilarini aniqlash va mustahkamlash;
g) yong‘in qanday yuz bergan, bunda kim aybdor, kimga va qanday 
zarar etkazilgan, degan savollarga javob topish. 

---

441 
Zaruriy dastlabki ma’lumotlarni to‘plab, o‘t o‘chiruvchilar va 
mutaxassislar bilan o‘zaro aloqani yo‘lga qo‘ygach, tergovchi: yong‘in 
umumiy manzarasini qayd etadi; tevarak atrofni u erda mavjud 
kriminalistik ahamiyatga molik izlar va narsalarni topish va 
mustahkamlash maqsadida ko‘zdan kechiradi. 
Yong‘in o‘chirilishi, hayot va sog‘liq uchun xavf bartaraf etilishiga 
qarab, ko‘zdan kechirish ishtirokchilari ishlash uchun ochiq hududga 
kiradi va markazdan chetga qarab, yong‘in o‘chog‘iga asta-sekin 
yaqinlashgan holda uni ko‘zdan kechiradi. Ko‘zdan kechirish jarayonida 
yong‘in manzarasini qayd etish va ish uchun ahamiyatga ega bo‘lgan 
izlar va narsalarni aniqlash borasidagi ish amalga oshiriladi.
Tergovchining bosh vazifasi – yong‘in o‘chog‘i (o‘choqlari)ni 
aniqlash. Hodisa sodir bo‘lgan joyning mazkur asosiy nuqtasida ish 
bo‘yicha eng muhim axborot jamlanadi. Agar yong‘in tez o‘chirilgan 
bo‘lsa, ko‘zdan kechirishni uning o‘chog‘idan boshlagan ma’qul. 
YOng‘in o‘chog‘ida o‘ch chiqishi sabablarini aniqlash mumkin, 
masalan, yalang‘ochlangan va erigan simlardan iborat elektr qalqoni; 
yondirish qurilmasi qoldiqlari; yonuvchan moddalarning zarralari; 
kerosin yoki benzin shimdirilgan uvada bo‘laklari va h.k. 
Sanoat 
korxonalarida 
yong‘in chiqqan joylarni ko‘zdan 
kechirayotganda ishlab chiqarish jarayonlari, foydalaniladigan xos ashyo 
va materiallarning xususiyatlarini hisobga olish zarur. Ularning orasida 
o‘z-o‘zidan o‘t oladigan va yonuvchan moddalar bo‘lishi mumkin.
Yong‘in joyida mavjud kuyindini sinchiklab ko‘zdan kechirish 
zarur. Yonuvchan modda solingan shisha idishlarda nafaqat uning 
qoldig‘i, balki jinoyatchini aniqlashga yordam beradigan barmoq izlari 
ham topilishi mumkin. Ko‘zdan kechirish jarayonida jiddiy termik 
shikastlangan joylarni ajratish lozim.
Murdani ko‘zdan kechirish vaqtida u turgan joyga, uning kiyimiga, 
alohida va ko‘zga bo‘rtib tashlanadigan alomatlarga, yonuvchan 
moddalarning qoldiqlariga, o‘lim qachon – ob’ektda yong‘in chiqishidan 
oldin yoki keyin yuz berganini aniqlash imkonini beradigan belgilarga 
e’tiborni qaratish zarur. Agar odam yong‘in muhitiga tirik holda tushib 
qolgan bo‘lsa, uning og‘iz bo‘shlig‘i va nafas yo‘llari kuygan bo‘ladi, 
qonida esa karbon oksidi topiladi. 
Yong‘in yuz bergan joyni ko‘zdan kechirish jarayoni va uning 
natijalarini bayonnomada, tarxda, fotosuratlar va videoyozuvda qayd 
etish katta ahamiyatga ega. Kriminalistik ahamiyatga molik barcha 
holatlarni qayd etish muhimdir. Masalan, uy (bino)ni tavsiflashda pol, 

---

442 
devorlar, shift qanday materialdan qurilgani, ular suvalgani yoki bo‘yoq, 
gulqog‘oz, pardozlash materiallari bilan qoplangani, ularga olov yoki 
tutun bilan qay darajada ta’sir ko‘rsatilgani, elektr isitish asboblari bor-
yo‘qligi, ular qay ahvoldaligini ko‘rsatish zarur. 
Elektr simlarning qisqa tutashuv belgilari mavjud bo‘lgan qismlari, 
shuningdek elektr nazorat, elektr hisoblash, elektr ro‘zg‘or va isitish 
asboblari hamda ehtimol tutilgan yong‘in manbalari hodisa sodir bo‘lgan 
joydan olib qo‘yiladi. Barcha hollarda yong‘in joyidagi tuproq, kul, 
ko‘mir va kuyindidan ekspertiza tekshiruvlari uchun nazorat namunalari 
olinadi. 
Aniqlangan 
izlar, 
narsalar, 
materiallar, 
moddalarning 
namunalari va boshqa ob’ektlar zich berkiladigan sig‘imlar yoki qo‘sh 
qavatli polietilen qoplarga solinadi va ularga tegishli yozuvlar qayd 
etilgan yorliqlar biriktiriladi. Ular olib qo‘yilgan joylar ko‘zdan 
kechirish bayonnomasida ko‘rsatiladi va hodisa sodir bo‘lgan joy tarxida 
qayd etiladi. 
Yong‘in yuz bergan joyni ko‘zdan kechirish jarayoni va natijalari 
videoyozuv, fotos’yomka yo‘li bilan qayd etilishi shart.