Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

 
Maxsus kriminalistik metodlar 
Ilmiy-texnika taraqqiyoti asrida faqat umumilmiy tadqiqot 
metodlari emas, balki maxsus metodlardan foydalanish ham 
rivojlanmoqda. Ayrim yangi metodlar paydo bo‘lmoqda, bir guruhi 
zamonaviylashmoqda, qolganlari esa, o‘z ahamiyatini yo‘qotib 
bormoqda. Kriminalistikaning o‘zida ishlab chiqilgan maxsus metodlar 
jumlasiga sud-fotografiya, trasologiya, sud-ballistikasi va boshqalar 
kiradi. Masalan, tergov va ekspert amaliyotida sud-fotografiyasi 
tomonidan tashkil etilgan tanib olish (signaletik), mikrotasvir, fotografik 
rang ajratish, qiyin sharoitlarda fotografiyadan foydalanish va boshqa 
metodlar mavjud. Trasologiyada oyoq, poyabzal, buzish qurollari kabi 
asboblarning izlarini topadigan va qayd qiladigan maxsus metodlar 
ishlab chiqilgan. Sud-ballistikasida o‘qni burab chiqaradigan, o‘qni 
profilografik tadqiq etish, kesadigan va tekis stvolli qurolning 
identifikatsiyasi bo‘yicha optik va mexanik metodlar yaratilgan. 
Kriminalistikada ishlab chiqilgan maxsus metodlardan ba’zilari 
boshqa sohalarda ham qo‘llanmoqda. Jumladan, fotografik rang ajratish 
metodi kriminalistikada yaratilgan bo‘lsa ham, undan hujjatlarni tadqiq 
qilishda muvaffaqiyatli foydalanilmoqda. Fotoportret identifikatsiyasi 
metodi 
tarixiy 
tadqiqotlarda, 
sud-dastxatshunoslik, 
ham 
muallifshunoslik tadqiqotlarida ishlatilib kelinmoqda. 
SHuningdek, qonunga zid bo‘lgan giyohvand moddalar, gipnoz, 
telepatiya va boshqa metodlar hamda vositalardan dalil sifatida, xususan 
shaxsni ayblash uchun asos sifatida foydalanishga yo‘l qo‘yilmaydi. 
E'tibor qiling! Kriminalistikada qo'llaniladigan umumilmiy metod 
ham, mahsus metod ham ma'lum talablarga javob berishi kerak. 
Bunday talablar mezon hizmatini o'taydi: 1) metodning natijalari 
to'g'ri bo'lishi kafolatlanganligi; 2) foydalanish qulayligi, ya'ni 
metodni joriy etish natijasida olingan hulosalar jinoyat processining 
barcha ishtirokchilariga tushunarli bo'lishi; 3) havfsizligi; 4) 
samaradorligi; 5) kam harajatli ekanligi. 

---

20