Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

E’tibor qarating! 
Ko‘rsatuvlarni hodisa sodir bo‘lgan joyda 
tekshirish uchun asoslarni belgilashga bag‘ishlangan O‘zR JPKning 
132-moddasida ushbu tergov harakatining maqsadi ko‘rsatuvlari 
tekshirilayotgan shaxsga ma’lum, surishtiruvchi, tergovchi va sudga 
esa noma’lum bo‘lgan narsalar, hujjatlar, izlar va belgilarni topish; 
shaxsning tergov yoki sud muhokamasi davomida topilgan narsalar, 
hujjatlar, izlar qayerda bo‘lganligini ko‘rsatib berishi; bir necha 
shaxsning ayni bir hodisa to‘g‘risida bergan ko‘rsatuvlaridagi 
o‘xshashlik va farqlarni aniqlash uchun ishda ahamiyatli bo‘lgan joy 
yoki yo‘nalishni shaxs ko‘rsatib berishi; holatlarni qayta tiklash va 
hodisa sodir bo‘lgan joydagi sharoit bilan qiyoslash orqali 
ko‘rsatuvlarning to‘g‘ri yoki noto‘g‘riligini aniqlashdan iborat 
ekanligi ko‘rsatilgan.

---

228 
Ko‘rsatuvlarni hodisa sodir bo‘lgan joyda tekshirish – bu keng 
ko‘lamli, murakkab tergov harakati bo‘lib, u boshqa bir qator 
protsessual harakatlar (hodisa sodir bo‘lgan joyni ko‘zdan kechirish, 
tergov eksperimenti, so‘roq qilish, tanib olish uchun ko‘rsatish)ni ham 
o‘z ichiga oladi. Mazkur tergov harakatining o‘ziga xos bo‘lgan sifat va 
mohiyati bilan boshqa protsessual harakatlardan farq qiladi. 
Ko‘rsatuvlari tekshirilayotgan shaxs xabar qilgan tafsilotlar yuz 
bergan voqea manzarasiga oydinlik kiritadi, hodisa sodir bo‘lgan 
joyning moddiy sharoitlari va ish bo‘yicha qo‘lga kiritilgan boshqa 
dalillar bilan ularni taqqoslash esa berilgan axborotning rostligi yoki 
yolg‘onligi haqina yanada aniq xulosa chiqarish imkonini beradi. 
Ko‘rsatuvlarni hodisa sodir bo‘lgan joyda tekshirish o‘z-o‘ziga tuhmat 
qilish, birov sodir etgan jinoyat uchun aybni o‘z bo‘yniga olish hollarini 
fosh etishda ayniqsa muhimdir. Bunday vaziyatlarda jinoyatni amalda 
sodir etmagan shaxs jinoyat voqeasining haqiqiy jinoyatchi bilishi lozim 
bo‘lgan holatlari va tafsilotlaridan bexabar bo‘ladi.
Ko‘rsatilgan manbalardan olingan ma’lumotlarni tekshirishda 
quyidagi bir qancha ishlar amalga oshiriladi:
–
dastlab so‘roq qilingan ayblanuvchi, gumon qilinuvchi, guvoh, 
jabrlanuvchilar, haqiqiy jinoyat sodir bo‘lgan joydan to‘la xabardor 
bo‘lmasliklari natijasida qisman noto‘g‘ri ma’lumotlar beradilar;
–
ko‘rsatuvlarni hodisa joyida tekshirishda esa real hodisa sodir 
bo‘lgan joydagi sharoitni-holatni ko‘rib avval bergan ko‘rsatuvlarini 
to‘ldiradi, aniqroq qilib oydinlashtiradilar;
–
hodisa joyiga olib borilgan shaxslar noto‘g‘ri yoki to‘la 
bo‘lmagan ko‘rsatuvlar bilan joydagi holat-sharoitni solishtiradilar, bu 
esa ularning ruhiyatiga ta’sir etadi va ular ko‘rsatuvdagi nuqson 
xatolarni to‘g‘rilaydilar. 
So‘roq jarayonida to‘g‘ri ko‘rsatuv ma’lumot berganlar ba’zan 
bergan ma’lumotlarining ayrim jihatlarini beixtiyor unutib qoldirib 
ketishlari ham mumkin bo‘ladi. Hodisa joyiga borganda esa unutilgan,