Лотин Америкаси давлатлари

Лотин Америкаси давлатлари.
Режа:

1. 
   Лотин Америкаси давлатларининг сиёсий картаси
   
2. 
   Лотин Америкаси давлатларининг географик ўрни
   
3. 
   Табиий шароити ва ресурслари
   
4. 
   Аҳолиси
   
5. 
   Иқтисодий районлари
   

Лотин Америкаси таркибига АҚШдан жанубда жойлашган мамлакатлар киради. Лотин Америкаси номи давлатларнинг расмий тили негизида роман (лотин) тили ётиши, Пиреней ярим ороли (испан ва португаллар) тарихи, маданияти ва анъаналарининг таъсири кучлилигидан дарак беради. Ҳудуд таркибига Мексика, Марказий Америка, Вест-Индия ва Жанубий Америка давлатлари киради. Жанубий Америка 2 та субрегион: Анд (Венесуела, Колумбия, эквадор, Перу, Боливия, Чили), Ла-Плата ёки Атлантикабўйи (Аргентина, Уругвай, Парагвай, Бразилия) мамлакатларига ажратилади.
Лотин Америкаси шимолдан жанубга томон 11 минг км масофага чўзилган; шарқда Атлантика ва ғарбда Тинч океани қирғоқларини ювиб туради. Минтақа иқтисодий географик ўрнининг ўзига хос жиҳати ривожланган АҚШ билан қўшничилигида, дунё океанлари билан бевосита туташлигида ўз аксини топади. Ҳудудда жойлашган давлатлардан Парагвай ва Боливия тўғридан-тўғри денгизга чиқа олмайди.
Лотин Америкасидаги аксарият давлатлар ХИХ асрнинг биринчи ярмида мустақилликни қўлга киритди. Ҳозирда Лотин Америкасида 38 та давлат мавжуд. Гвиана, Мартиника, Гваделупа - Франсиянинг, Пуерто-Рико ва Виргиния ороллари АҚШнинг, Аруба ва Кюрасао Нидерландиянинг, Фолкленд, Британия Виргинияси, Ангиля, Багам ороллари Буюкбританиянинг назорати остида.
Лотин Америкаси жами 20,5 млн.км² майдонни эгаллайди, аҳолиси 637 млн.киши.
Европа ва Африкадан фарқли ўлароқ Лотин Америкаси мамлакатлари майдони ва аҳоли сони жиҳатидан бир-биридан кескин фарқланади. Минтақада гигант мамлакат – Бразилия (Лотин Америкаси умумий майдонинг 40 % ва аҳолисининг 1/3 қисмини ташкил этади) ва Мексика, Аргентина, Перу ва Венесуела яққол ажралиб туради. Қолган мамлакатлар, одатда, кичик ёки жуда кичик ҳудудларга эга.
Минтақадаги 38 та давлатдан 24 таси республика бошқарув шаклига эга, бир қатор мамлакатлар Британия Ҳамдўстлиги таркибидаги (Багам ороллари, Ямайка, Белиз, Сент-Люсия, Барбадос, Гренада ва.б) парламентар монархия. Мустақил давлатлар ичида – Аргентина, Бразилия, Венесуела, Мексика, Сент-Китс ва Невис федератив тузилишга эга. Аргентина, Бразилия, Мексика-ривожланаётган таянч мамлакатлар гуруҳида бўлса, Гаити камбағал, Куба-ғарбий яримшардаги ягона сотсиалистик мамлакат.
Лотин Америкаси мамлакатларини тарихи ва миллий анъаналари, тили ва ижтимоий-иқтисодий ривожланиши ўзаро бирлаштиради.
Лотин Америкаси табиий ресурсларга жуда бой. Мексиканинг баланд тоғли ҳудудлари, Марказий Америка, Вест-Индия ороллари ва Жанубий Американинг Анд қисми янги ташкил топган ёш ҳудуд ҳисобланади. Бу эрда рангли металларнинг йирик заҳиралари хусусан, мис (Чили, Перу, Мексика), қалай (Боливия), алюминий (Ямайка, Бразилия, Суринам ва Венесуела), полиметалл рудалар (Мексика ва Перу), кумуш (Мексика ва Перу), никел (Бразилия ва Куба) топилган. Шунингдек графит, олтингугурт (Мексика) ва натирийли селитра (Чили), нефт (Венесуела ва Мексика), табиий газ (Венесуела Мексика ва Аргентина) ва тош кўмир захиралари ҳам бор.
Лотин Америкасининг сув ресурслари ниҳоятда катта. Дунёдаги энг узун дарё Амазонка мамлакатни гидроенергия ресурслари билан таъминлайди. Лотин Америкаси давлатлари электр энергиянинг катта қисмини гидроелектр стансияларда ишлаб чиқаради¹.
Аҳоли сони бўйича Лотин Америкаси фақат Осиё, Африка ва Европадан ортда қолган (550 млн.киши). Минтақа аҳолиси дастлаб, иммигратсия ва табиий кўпайиш ҳисобига ортиб борган. Ҳудуд аҳолисининг катта қисми океан бўйларида истиқомат қилади; марказий минтақаларда (Амазонка), баланд тоғларда (Анд), Жанубий Американинг жануби шарқида (Патагония) аҳоли анча сийрак.
Лотин Америкасининг аксарият мамлакатлари учун юқори урбанизатсия (ёлғон урбанизатсия) жараёнлари хос. Минтақанинг 77 % аҳолиси шаҳарларда яшайди.
Лотин Америкаси иқтисодий районлаштириш тамойилига кўра 4 та йирик минтақага ажратилади: Мексика, Марказий Америка ва Вест-Индия, Анд мамлакатлари, Амазонка ва Ла-Плата ҳавзаси мамлакатлари;
Мексика-кейинги ўн йилларда иқтисодиёти улкан сакрашлар билан ривожланиб бораётган таянч мамлакат; минтақадаги НАФТА, ЛААИ иқтисодий ташкилотларининг фаол аъзоси. Нефт ва нефт маҳсулотлари, рангли ва қора металлар, машина ва ускуналар, энгил ва озиқ-овқат саноати маҳсулотлари этиштиришга ихтисослашган.